نظرسنجی: آیا به نظرتان این استدلال و مطلب درست است؟
این نظرسنجی بسته شده است.
درست است
20.00%
1 20.00%
احتمالا درست است
20.00%
1 20.00%
نمی دانم
0%
0 0%
احتمالا اشتباه است
40.00%
2 40.00%
اشتباه است
20.00%
1 20.00%
مجموع 5 رای 100%
* چنانچه به گزینه‌ای رای داده اید، با علامت ستاره مشخص گردیده است. [نمایش نتایج]

امتیاز موضوع:
  • 1 رای - 5 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
مساله جدید: اثبات این که اصل اولی در عمل به ظنون حجیت است نه عدم حجیت
#11
از بیانات جناب makarem اینطور به ذهن می رسد که ایشان ظن به مصالح واقعیه یا همان ملاکات را مد نظر قرار داده اند و لکن اساساً نگاه عبد باید معطوف به اراده فعلیه مولای خویش باشد یعنی اگر در یک مورد حتی قطع داشته باشیم که در اینجا ملاکی هست که مصحلتش در حد مصالح الزامیه می باشد ولی احتمال دهیم جعل الزام برای آن مفسده داشته باشد و بالتبع مولا در صدد تحصیل الزامی آن بر نیامده باشد نباید به قطع خود به ملاک عمل کنیم بلکه باید بگوئیم نمی دانم ملزم دانستن عباد در تحصیل این ملاک مقطوع مفسده دارد یا نه ؛ بعنوان مثال روایتی از نبی اکرم صلوات الله علیه و آله وارده شده است که «لولا اشق علی امتی لامرتهم بالسواک» اگر این رایت را تحلیل گنیم می بینیم مسواک زدن بقدری مصلحت داشته است که موجب امر الزامی به آن شود یعنی مصلحت ملزمه دارد و لکن چون این الزام مفسده و مشقت داشته است شارع این کار را نکرده است و عبد نیز باید تابع همین اراده فعلیه باشد نه تابع ملاک و لو آن کلاک قطعی باشد تا چه رسد به ظنی .
این در مورد قطع به ملاک و مصالح بود تا چه رسد به ظن به ملاک یعنی اگر ظن به ملاک داشته باشیم ما دامی که اراده فعلیه نا معلوم باشد نمی توانیم بگوئیم باید به ظن به ملاک عمل کرد زیرا همانطور که گفته شد عبد باید تابع اراده مولا باشد .
خلاصه این که اگر قرار است به ظن عمل کنید بر فرض که به تمام اشکالات پاسخ دهید باید به ظن به اراده فعلیه عمل کنیم نه به ظن به ملاکات و مصالح ؛ چه بسا ظن داشته باشیم به ملاک الزامی و در عین حال ظن داشته باشیم به خاطر سختی موجود در آن شارع ان را ملزم نکرده باشد و اراده فعلیه بر طبق آن نداشته باشد .
البته این اشکال غیر از اشکالی است که قبلا عرض کردم مبنی بر ضرب احتمال در محتمل یعنی عقلاء علاوه بر احتمال محتمل را هم در نظر می گیرند و چهخ بسا امر موهوم را بر امر مظنون بخاطر اهمیتش محتملش مقدم کنند .
پاسخ
#12
درمورد صحبت جناب آقای عطار منش:
خب می دانیم اراده فعلیه مولابه مصالح و مفاسد واقعیه تعلق گرفته است وگرنه وجهی در دنبال کردن مصالح و مفاسد وجود ندارد.
درست است که مصلحت تسهیل هم وجود دارد اما بنده ذکر کردم که صرفا بنابر مصلحت (اصابت به) واقع سخنم را مطرح می نمایم.اگر مصلحت تسهیل یا مشابه آن هم در میان باشد خب در آنجا به اقوی مصلحت نزد شارع عمل می شود.
اما درمورد مبحث احتمال ضرب در محتمل سخن شما کاملا صحیح است.
به همین خاطر سخن ما اختصاص به جایی دارد که مقدار محتمل ها خیلی با هم تفاوتی نداشته باشد.
نتیجتا برای ادراک مصالح و مفاسد واقعیه باید به مناط احتمال ضرب در محتمل عمل گردد.
(برای تشخیص مقدار محتمل به ملاکات باب تزاحم قاعدتا باید عمل شود.)
در مورد سخن دوست گرامی ام آقای غنوی :
نگاه کنید وقتی شارع براساس مصلحت و مفسده واقعیه خود را قرارمی دهد و غرضش رسیدن عباد به مصالح و مفاسد واقعیه هستند، باید بتوانیم به نحوی از این اشکال با توجه به مصلحت پاسخ بگوییم.
سخن ما براساس ملاک مصلحت و مفسده واقعیه می باشد.
پاسخ
#13
بنده اصلا متوجه استدلال نمی شوم. نوشته اید اگر به ظن عمل نشود به وهم عمل می شود و ترجیح مرجوح لازم می آید. مراد از عمل به ظن چیست؟ مثلا ظن به حلیت کاری داریم، عمل به این ظن به چه معناست؟ اگر به معنای فتوا دادن به این ظن است، خب ترک عمل به ظن به این معنی ملازم عمل به وهم نیست. نوشته اید اگر این گونه نباشد که اصل حجیت ظن است حجیت وهم لازم می آید. خب مثلا ظن به حلیت داریم، اگر بگوییم این ظن حجت نیست یعنی این ظن معذر نخواهد بود و تبعا احتمال حرمت، منجز خواهد بود. حالا این که بگوییم احتمال 80 درصدی حلیت معذر نیست و احتمال 20 درصدی حرمت منجز است ترجیح مرجوح لازم می آید؟؟ بله اگر بگوییم احتمال 20 درصدی حلیت معذر است اما احتمال 80 درصدی حلیت معذر نیست شاید ترجیح مرجوح لازم بیاید.
شاید سوال من در واقع به همان اشکال مرحوم شیخ برگردد که این دلیل، احتیاط یا برائت را نفی نمی کند و نمیدانم شما چه طور مفروض گرفته اید که احتیاط لازم نیست؟
)ببخشید پیام شخصی دیر دیده شد(
پاسخ
#14
پست اول جناب آقای عطارمنش بسیار خوب و دقیق بود.
همین نکته زیربنای نگارش مطلب جدید تحت عنوان« اولویت ترک محتمل الکبیرهاز معلوم الصغیره» گشت.
هرچند بنده زمانی که مطلب به ذهنم رسید توجه به پست ایشان نداشتم اما حالا می بینم مطلب بسیار دقیقی است.
آنچه محتمل است مفسده یا مصلحتش بالاتر باشد حجیتش (یعنی منجزیت و معذریتش) از موارد معلومه بالاتر است.
نکته ایشان درمورد احتمال و محتمل بسیار دقیق بود.
پاسخ
 سپاس شده توسط شیرازی
#15
(21-آذر-1397, 20:00)ارادتمند آیت الله مکارم نوشته: یکی از ادله ای که در مبحث حجیت ظن مطلق به غیر از انسداد آورده شده این دلیل می باشد:
«اگر به ظن (به واقع) عمل نشود به وهم (به واقع) عمل شده و ترجیح مرجوح بر راجح لازم می آید»
اصولیون جواب داده اند که با فرض سائر مقدمات انسداد این دلیل صحیح است وگرنه می توان احتیاط کرد یا به علم یا علمی عمل کرد یا ... .
اما به نظر می رسد که این دلیل هرچند به انسداد باب علم نیاز دارد اما نیازی به انسداد باب علمی ندارد.
هم انسدادی ها هم انفتاحی ها همگی می گویند که در ابتدا اصل اولی در عمل به ظن عدم حجیت است. بخاطر همین بر سر ظنون خاصه بحث می کنند(منتها انسدادی ها چون ظنون خاصه به مقدار کافی نمی یابند ملتزم به حجیت ظن می شوند)
به نظر بنده این دلیلی که در ابتدا ذکر شد نباید در کنار انسداد بیان شود بلکه در حقیقت باید در مبحث این که «اصل اولی در عمل به ظن چیست» مطرح گردد و با آن جا درگیری دارد.
می خواهیم از دلیل فوق نتیجه بگیریم که همان ابتدا اصل اولی حجیت ظن می باشد. البته با این فرض:
بدانیم احتیاط لازم نیست و رسیدن به واقع هم ممکن نباشد.(باب علم منسد باشد) 
(اما باب علمی اهمیتی در بحث ندارد)
یک جمله در پرانتز:اصل حجیت ظن است چون اگر این گونه نباشد باید بگویید اصل حجیت وهم است.
توجه داشته باشید که این بحث بنابر مصلحت «ادراک واقع» می باشد.
حال شما تک تک مسائل مثلا فقهی را در نظر بگیرید.
در هر مسئله فقهی، با توجه به فرضی که ذکر کردیم (که علم و قطع منتفی است)، فقط 2 طرف باقی می ماند. ظن به واقع و وهم به واقع. در هر مسئله به یک طرف ظن داریم و به طرف مقابل وهم داریم.
اگر در مسائل به «ظن به واقع»  عمل کنیم بیشتر به مصالح واقعیه می رسیم و کمتر در مفاسد واقعیه می افتیم به نسبت این که به «وهم به واقع» عمل نماییم و در نتیجه بیشتر ادراک واقع را می نماییم.
نتیجتا ظنون خاص فقط ادله ای هستند که علاوه بر دلیل عام بالا بر حجیت ظن،دلیل خاص هم بر حجیت آن ها هست. در نتیجه فرقی بین ظنون خاص و غیر آن ها وجود ندارد.بلکه ظن مطلق حجیت دارد.
البته این دلیل قیودی دارد و با بعضی ادله درگیری دارد که اگر ابتدا دلیل فوق مورد پذیرش قرار گیرد به بیان آن ها و مسائل مترتبه می پردازیم.
از دوستان خواهشمندم که این استدلال فوق را نقد و بررسی نمایید و نظر خود را اعلام نمایید.

ظاهرا اشکالی که در استدلال شما وجود دارد این است که شما اول علم را کنار گذاشته بعد رفته اید سراغ ادله ... و گفته اید ما با کنار گذاشتن علم دو راه داریم.
در حالی که وقتی ما درجهت تاسیس اصل اولیه در ظنون هستیم، با وجود علم یا به عبارت دقیقتر فارغ از سایر محظورات (که شما ذکر کردید: اگر به ظن عمل نکنیم باید به وهم عمل کنیم) بحث میکنیم.
و بحث از اینکه در صورت عدم علم و عدم عمل به ظن مشکل پیش میآمد ، این بحث اصلا رتبتا متاخر از رتبه تاسیس اصل هستش.
eitaa.com/hadith
پاسخ
#16
کما این که عرض کردم بنده خودم قائل به این مطلب دیگر نیستم. و عمل عقلائی را برپایه قاعده احتمال و محتمل می دانم. نه صرفا احتمال.
به قول یکی از دوستان، ظن به دلیل مخالفت با اصول عملیه ( که مجرایشان عدم علم است) حجت نمی باشد. و این حرف صحیحی است کاملا.
منتها ادله این پست در نفی استدلالات به قرآن و سنت در نفی حجیت ظن، به نظر خودم ادله خوبی است. هرچند دیگر قائل به حجیت ظن نیستم.
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  اثبات حکم به واسطه لاضرر و قاعده نفی حرج مهدی کاظمی 6 458 18-خرداد-1402, 01:36
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  درخواست توضیح:  حجیت خبرثقه ی دال بر برائت شرعی a.p 5 559 9-بهمن-1401, 08:09
آخرین ارسال: خیشه
  اعراض قدما از روایات استصحاب دلیلی بر عدم حجیت آن ها؟ ارادتمند آیت الله مکارم 1 1,787 17-شهريور-1400, 08:05
آخرین ارسال: عرفان عزیزی
  حجیت اصل مثبت مسعود عطار منش 3 1,424 29-آبان-1399, 19:09
آخرین ارسال: 1972392352
  روایتی جالب توجه در بحث حجیت خبر واحد محمود رفاهی فرد 4 1,408 27-مهر-1399, 09:36
آخرین ارسال: محمود رفاهی فرد
Exclamation اشکال:  حجیت عقل امین 69 4 6,717 10-بهمن-1395, 00:00
آخرین ارسال: امین 69
  مساله جدید: حجیت قطع yaali 12 18,426 20-ارديبهشت-1395, 12:38
آخرین ارسال: عالم
  اثبات ظهور ادله ی حجیت امارات جهت حجیت مثبتات عالم 0 3,412 13-بهمن-1394, 13:14
آخرین ارسال: عالم

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان