نقد کلام شیخ عبدالکریم حائری در باب لاتعاد

[سید رضا حسنی]

بحث در مورد نماز جمعه است که خواندن خطبتین مقدم بر نماز واجب است. حال اگر کسی به هر دلیلی خطبتین را مقدم بر نماز نخواند، آیا نماز صحیح است؟
مرحوم شیخ عبدالکریم حائری رحمه الله در کتاب الصلاه فرموده است لاتعاد جایی مجال دارد که بر فرض خلل، جای امر به اعاده داشته باشد. به عنوان مثال باید وقت برای اعاده باشد، آن وقت است که شارع مقدس می گوید اعاده لازم نیست. یعنی اعاده باید جا داشته باشد تا بگوید که این خللی که واقع شده است لا تعاد؛ در جایی که وقت ضیق است و تمام شده است اعاده ی نماز جمعه اطلاق ندارد و از مورد لاتعاد نیز طبعا خارج خواهد بود.

به نظر ما این فرمایش بعید است. چه فرقی است که بگوییم اگر وقت داری بخوانی لازم نیست بخوانی ولی اگر وقت نداری لازم است؟ البته خود ایشان در ادامه فرموده است که این دقت ها جا ندارد و عرفی نیست[1]. این خلل مضر نیست  و می توان لاتعاد را جاری کرد. اگر بعد از وقت کسی فهمید که نماز ظهر را خوانده است ساتر نداشته است لاتعاد می گوید اعاده نمی خواهد ولو اینکه اگر بخواهد به جا آورد قضاء باید به جا آورد. در این جا بهتر است از آنجا زیرا یک امر ادایی است. لکن در وقت اول نماز ظهر دو خطبه و دو رکعت است، در وقت دوم شده است چهار رکعت؛ حقیقت نماز ظهر و جمعه واحد است که همان صلاه الظهر در روز جمعه است. حقیقت یکی است لذا لاتعاد الصلاه جاری می شود. بسیار بعید است که بگوییم در صورتی که وقت است لازم نیست اعاده کنی ولی اگر وقت نیست باید اعاده کند.

https://fa.mfeb.ir/taqrir/%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%ae%d8%b7%d8%a8%d8%aa%db%8c%d9%86%d8%8c-%d9%82%d8%a7%d8%a6%d9%85-%d8%a8%d9%88%d8%af%d9%86-%d8%ae%d8%b7%db%8c%d8%a8-%d9%87%d9%86%da%af%d8%a7%d9%85-%d8%ae%d8%b7%d8%a8/

---

[1] .کتاب الصلاه، حائری، ص 671.