لزوم یا عدم لزوم قصد جماعت در نماز جمعه
آیا وقتی جماعت به عنوان مقوم شد، قصد جماعت لازم است یا خیر؟! در ناحیه ی مامومین واضح است که باید قصد اقتداء بکنند. لذا بلااشکال جماعت نسبت به مامومین امری قصدی است؛ اما در ناحیه ی امام بحث است که آیا امام باید قصد امامت جماعت در نماز جمعه کند یا خیر؟
مختار استاد: عدم لزوم
باید به مطلقات رجوع کنیم. مطلقات می گویند نماز جمعه را در جماعت بخوانید. مثلا زید می گوید که من خود را عادل نمی دانم لذا قصد جماعت نمی کنم، دیگران او را عادل می دانند، اقتداء می کنند و نمازشان را پشت سر او می خوانند. فرض این است که آنچه شرط است جماعت است، جماعت نیز با نیت مامومین محقق می شود. لازم نیست خود امام هم نیت جماعت کند. اشکال نشود که درصورت نیت نکردن امام جماعت، جماعت محقق نمی شود؛ ما می گوییم با نیت مامومین جماعت محقق می شود همانطور که فقهاء در باب نماز جماعت فرموده اند که انعقاد جماعت با نیت مامومین محقق است. بنابراین ما لزومی در نیت امام جماعت نمی بینیم، نهایتش این است که شک داریم که قصد لزوم شرط است یا خیر، برائت جاری می کنیم.
البته اینکه می گوییم امام لازم نیست قصد جماعت کند، با اینکه میداند جماعت مقوم نماز است و نماز بدون جماعت امر ندارد تصویرش آنجاست که غفلت داشته باشد، یا اعتقاد داشته باشد که با اینکه شرط مقوم جمعه جماعت است ولی لزومی ندارد که من هم قصد جماعت کنم. اما اگر در ذهنش این باشد که جماعت شرط مقوم است و با این حال می خواهد نمازی که جماعت نیست را بخواند، این نماز امر ندارد و طبیعتا باطل است. بنابراین باید نیت به گونه ای باشد که به قصد قربت او ضرری واقع نشود. امام می داند که شرط مقوم نماز، جماعت است. امر نماز جمعه روی حصه آمده است و نمی تواند بگوید که دو رکعت نماز که جماعت نیست را می خوانم زیرا در این صورت قصد قربت او مختل می شود. بنابراین نیت نباید به گونه ای باشد که به قصد قربت آن اخلال وارد شود. در ارتکازش این باشد که من قصد جماعت ندارم ولی نمازی را که به قصد آن ها جماعت می شود را می آورم قربه الی الله؛ بنابراین باید امر جمعه را قصد کند که امر جمعه نیز روی نماز با جماعت آمده است ولو اینکه جماعت بعدا تشکیل شود.
بنابراین ما می گوییم امام لازم نیست که قصد امامت و جماعت به خودش را کند ولی باید قصد جماعت ولو اینکه این جماعت با نیت مامومین حاصل شود را انجام دهد. مثلا خودش را عادل نمی داند که جماعت شدن با نیت او باشد، ولی می تواند قصد کند جماعتی را که با نیت مامومین حاصل می شود.
