توضیح انقلاب نسبت و فرق آن با شاهد جمع

[سید رضا حسنی]

توضیح انقلاب نسبت و فرق آن با شاهد جمع:

انقلاب نسبت این است که یک خطاب بگوید یجب اکرام العالم، خطاب دیگر لایجب اکرام العالم، خطاب سوم بیاید و یکی از این دو خطاب را تخصیص بزند. قائلین به انقلاب نسبت می گویند جمع بین دو خطاب بین مقدار حجیت آن ها ست. خلاصه مدعای آن ها این است که جمع عرفی تابع نسبت سنجی در مقدار حجیت دو خطاب است نه تابع نسبت سنجی بین دلالت استعمالیه دو خطاب؛ دلالت استعمالیه که هنوز عوض نمی شود. ولی دلالت استعمالیه ای که حجت نیست اصلا صلاحیت تعارض ندارد. مقدار حجیت را باید نگاه کرد.

نکته: گاهی مخصص لفظی منفصل نیامده است بلکه علم خارجی است که مثل خطاب لفظی منفصل است.

علم به صدور و جهت وجود دارد. و علم به اینکه عالم فاسق قدر متیقن از لایجب اکرام العالم است. علم تفصیلی تشکیل می دهد. یا مثلا اجماع داشته باشیم نیز همین حکم را دارد. هذا هو معنی انقلاب النسبۀ

کبرای انقلاب نسبت این است. نقل شده است که برخی فرق گذاشته اند و گفته اند انقلاب نسبت را در جایی که دلیل لفظی منفصل باشد می پذیریم. مثل کتاب اضواء و آراء

اما شاهد جمع معنایش این است که ما هم نسبت به خطاب یجب اکرام العالم مخصص داریم هم لایجب اکرام العالم. به طوری که با این دو مخصص دیگر تعارض بین دو خطاب رفع می شود.

به نظر ما نه کبرای انقلاب نسبت عرفی است و نه شاهد جمع ولو اینکه شاهد جمع مورد اجماع است. به عنوان جمع عرفی آن ها را قبول نداریم. ثمره جایی ظاهر می شود که مطالبی است که از شاهد جمع نمی توان فهمید، ولی یک مطالبی هست که از شاهد جمع نمی فهمیم ولی از همان خطابین متباینین می توان فهمید. مثل اینکه مولا بگوید احب و اکره نسبت به دو خطاب؛ بعد از این شاهد جمع ها بود که یجب اکرام اعالم را بر عالم عادل حمل کردیم. ما این را قبول نداریم. می گوییم عرف شاهد جمع را به عنوان خودش احترام می کند. اما اینکه جمع عرفی اند شاهدی ندارد.

[مسعود عطار منش]

به نظر ما نه کبرای انقلاب نسبت عرفی است و نه شاهد جمع ولو اینکه شاهد جمع مورد اجماع است. به عنوان جمع عرفی آن ها را قبول نداریم. ثمره جایی ظاهر می شود که مطالبی است که از شاهد جمع نمی توان فهمید، ولی یک مطالبی هست که از شاهد جمع نمی فهمیم ولی از همان خطابین متباینین می توان فهمید. مثل اینکه مولا بگوید احب و اکره نسبت به دو خطاب؛ بعد از این شاهد جمع ها بود که یجب اکرام اعالم را بر عالم عادل حمل کردیم. ما این را قبول نداریم. می گوییم عرف شاهد جمع را به عنوان خودش احترام می کند. اما اینکه جمع عرفی اند شاهدی ندارد.

این پاراگراف خیلی درهم نوشته شده است . لطفا هنگام نقل مطالب از تعبیر و جملات گویاتر استفاده کنید .