نصوص مرتبط با جعل و نصوص مرتبط با مدیریت امتثال

[عرفان عزیزی]

برخی روایات در مقام بیان موضوع ثبوتی حکم است که از آن تعبیر به نصوص مرتبط با جعل می شود اما برخی نصوص طرق و اماراتی هستند برای کشف همان موضوع ثبوتی و نباید حیطه ی این دو را با یکدیگر اشتباه گرفت.به عنوان مثال در روایت محمد بن قیس عن علی علیه السلام اذا رایتم الهلال فافطروا او شهد علیه عدل من المسلمین و ان لم تروا الهلال الا من وسط النهار و آخره فاتموا الصیام و ان غم علیکم فعدوا ثلاثین لیله ثم افطروا
این روایت مرتبط با ظرف امتثال است و شارع خواسته اعمال عباد را مدیریت کند و ضوابطی برای ظرف امتثال مشخص کند یکی از قرائن آن غم علیکم است بعید نیست روایت معروف صم للرویه و افطر للرویه نیز از همین باب باشد و رویت داخل در موضوع ثبوتی نباشد بلکه در ظرف امتثال و فضای سوال قاسانی از یوم الشک شارع اینگونه امر روزه را مدیریت کرده است.

[محمود رفاهی فرد]

گویا مطلب فوق همان تفکیک بین حکم واقعی و حکم ظاهری، و جمع بین متعارضین به حمل یکی بر حکم ظاهری و دیگری بر حکم واقعی است که از قدیمی ترین جمع عرفی های مطرح می باشد (ن ک الکافی (اسلامیه)6، 110: قَالَ ابْنُ أَبِي عُمَيْرٍ اخْتَلَفَ الْحَدِيثُ فِي أَنَّ لَهَا الْمَهْرَ كَمَلًا وَ بَعْضُهُمْ قَالَ نِصْفُ الْمَهْرِ وَ إِنَّمَا مَعْنَى ذَلِكَ أَنَّ الْوَالِيَ إِنَّمَا يَحْكُمُ بِالْحُكْمِ الظَّاهِرِ إِذَا أَغْلَقَ الْبَابَ وَ أَرْخَى السِّتْرَ وَجَبَ الْمَهْرُ وَ إِنَّمَا هَذَا عَلَيْهَا إِذَا عَلِمَتْ أَنَّهُ لَمْ يَمَسَّهَا فَلَيْسَ لَهَا فِيمَا بَيْنَهَا وَ بَيْنَ اللَّهِ إِلَّا نِصْفُ الْمَهْرِ). استاد شبیری نیز این وجه جمع را فی الجمله عرفی می دانستند...

[عرفان عزیزی]

بنده از کلام استاد در درس غیر این فهمیدم ایشان در توجیه فتوای استادشان آیت الله بهجت مبنی بر کفایت تلسکوپ می فرمودند:موضوع ثبوتی نزد آقای بهجت طلوع هلال در افق بود و رویتی که در ادله آمده الزاما برای خصوص ظرف شک نیست حتی در جایی که قطع به رویت هلال داریم می خواهیم ببینیم رویت جزء موضوع ثبوتی هست یا خیر
ایشان نصوص نصب شاخص برای تشخیص زوال را یکی دیگر از تطبیقات مدیریت امتثال می دانند البته فرض شک را هم شامل می شود ولی به نظر بحث اوسع باشد