امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
برگشت استثناء منقطع به استثناء متصل
#1
استاد سید احمد مددی در ذیل آیه تجارت عن تراض این بحث را مطرح کرده است که بعضی این استثنا را منقطع گرفته اند. ایشان فرمود استثنا منقطع به متصل بر میگردد زیرا اگر ما الفاظ و لغات را در نظر بگیریم مستثنی از مستثنی منه منقطع است ولی از لحاظ عرفی اتصال وجود دارد. مثلا وقتی گفته میشود طلاب امدند ولی عمامه هایشان را نیاوردند در این جا هر چند عمامه از خود طلاب منقطع است ولی چون در ذهن اتصال بین عمامه و طلاب هست، ان را استثنا کرده است. لذا گفته میشود که در استثنای متصل، اتصال حقیقی است ولی در منقطع اتصال ادعائی است.
فایده این مطلب چیست؟ اگر کسی در موردی ادعای استثنای منقطع داشت باید نکته ربط و اتصالی که در ذهن وجود دارد بیان کند. لذا در ایه تجارت عن تراض چه نکته ای برای اتصال  با معاملات فاسد وجود داشته است که خداوند ان را منقطع میاورد.
درس 86 تاریخ 29 بهمن
پاسخ
#2
(30-بهمن-1397, 07:36)خیشه نوشته: استاد سید احمد مددی در ذیل آیه تجارت عن تراض این بحث را مطرح کرده است که بعضی این استثنا را منقطع گرفته اند. ایشان فرمود استثنا منقطع به متصل بر میگردد زیرا اگر ما الفاظ و لغات را در نظر بگیریم مستثنی از مستثنی منه منقطع است ولی از لحاظ عرفی اتصال وجود دارد. مثلا وقتی گفته میشود طلاب امدند ولی عمامه هایشان را نیاوردند در این جا هر چند عمامه از خود طلاب منقطع است ولی چون در ذهن اتصال بین عمامه و طلاب هست، ان را استثنا کرده است. لذا گفته میشود که در استثنای متصل، اتصال حقیقی است ولی در منقطع اتصال ادعائی است.
فایده این مطلب چیست؟ اگر کسی در موردی ادعای استثنای منقطع داشت باید نکته ربط و اتصالی که در ذهن وجود دارد بیان کند. لذا در ایه تجارت عن تراض چه نکته ای برای اتصال  با معاملات فاسد وجود داشته است که خداوند ان را منقطع میاورد.
درس 86 تاریخ 29 بهمن

در استثنای منقطع گاهی هیچ گونه اتصال عرفی وجود ندارد و حتی گاه رابطه میان مستثنی و مستثنی منه، کمال انقطاع است و به کاربستن این‌گونه صنایع ادبی در سخن، به خاطر شدت مبالغه و یا اغراض دیگر، امری رائج در همه زبانهاست.
اینکه استثنای منقطع به استثنای متصل بازگشت می‌کند، قدری نامفهوم است و نیاز به تبیین بیشتر دارد تا بتوان درباره آن داوری نمود.
پاسخ
#3
استاد فرمودند استثنا به معنای استدراک است  و استدارک به این صورت است که اگر مطلبی گفته نشود خلاف آن را مخاطب توهم میکند. لذا با استدراک آن توهم را از بین میبرد. در استثنا نیز این گونه است. حال گفته میشود در استثنا منقطع چون از لحاظ لفظی مستثنی داخل در مستثنی منه نیست لذا باید یک اتصالی در ذهنیت مخاطب باشد بعد متکلم آن را با استثنا منقطع از بین میبرد. مثلا در مثال جاء القوم الا حمارهم گفته میشود که توهم این گونه بوده است که چون راه قوم مثلا دور بوده است و همیشه با حمارشان میامدند لذا یک اتصالی بین حمارشان با خودشان بوده است ولی این دفعه این گونه نبوده است لذا اگر این استثنا ذکر نمیشد مخاطب فکر میکرد که این دفعه هم با حمارشان امده اند. 
نکته مبالغه را شاید بتوان به همان ذهنیت و توهم برگرداند.
پاسخ
#4
خداوند در قرآن کریم می فرماید «فسجد الملائکه کلهم اجمعون الا ابلیس استکبر و کان من الکافرین» بنده خیال نمی کنم احدی از عرف از جملۀ اول توهم کند که ابلیس هم سجده کرده است چون اساسا نسبت به غیر ملائکه ساکت است . بله ممکن است بگوئیم استثناء در جایی است که احتمال الحاق مستثنی به مستثنی منه برود نه این که لزوما توهم شود .
پاسخ
#5
هر چند که بعد از تکرار های زیاد از جانب قران ما فهمیدیم که شیطان سجده نکرده است ولی با قطع نظر از این قرینه، شما فرض کنید که گروهی در عبادت متصل هم هستند هر چند که از جنس های مختلفند. ولی چون مصداق ملائکه زیاد بوده است خداوند با لفظ ملائکه آن را اورده است ولی این توهم وجود داشته است که شیطان در عبادت با انها همراه بوده است لذا خداوند با استثنا این اتصال را از بین میبرد. پس باز هم استثنا متصل شد و لو این که در لفظ یکی از اتش است و دیگری از اتش نیست.
پاسخ
#6
(5-اسفند-1397, 18:27)خیشه نوشته: هر چند که بعد از تکرار های زیاد از جانب قران ما فهمیدیم که شیطان سجده نکرده است ولی با قطع نظر از این قرینه، شما فرض کنید که گروهی در عبادت متصل هم هستند هر چند که از جنس های مختلفند. ولی چون مصداق ملائکه زیاد بوده است خداوند با لفظ ملائکه آن را اورده است ولی این توهم وجود داشته است که شیطان در عبادت با انها همراه بوده است لذا خداوند با استثنا این اتصال را از بین میبرد. پس باز هم استثنا متصل شد و لو این که در لفظ یکی از اتش است و دیگری از اتش نیست.

اگر بخواهیم هر مثالی را طبق این مسلک توجیه نماییم، شدنی است؛ ولی ظهور عرفی استثناء منقطع با اين توجیهات تغییر نمی‌کند.
پاسخ


پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان