امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
روش استظهار صحیح 1
#1
اندکی تأمل کافیست برای تصدیق این مطلب که بری استظهار صحیح از روایات باید ظهور واقعی روایت یعنی ظهوری که متکلم حین التکلم به مخاطبین خود القاء کرده ، میزان در فهم مراد متکلم قرار گیرد زیرا مثلا اگر تعبیر قلم درزمان ائمه علیهم السلام به معنای قلم کتابت گناهان باشد و در زمان ما قلم منصرف به قلم کتابت قوانین و احکام باشد ، مفاد تعبیر رفع القلم عن الصبی و النائم و المجنون متفاوت خواهد شد و پر واضح است که در چنین فرضی می بایست ظهور زمان صدور را ملاک قرار داد .
و من هنا یظهر باید به نحوی ولو به انسدادصغیر یا اصول عقلائیه مثل اصاله ثبات الظهور یا ... ظهور زمان صدور را کشف کنیم و الا ظهور فعلی روایت هیچ بهره ای از حجیت نخواهد داشت .
یک روش اساسی در کشف ظهور الفاظ در زمان صدور مراجعه به کتب لغت قدیمی و عرضۀ معانی موجود در این کتب به استعمالات موجود است در متون قدیمی (اعم از کتب روایی و تاریخی و ادبی و ...)است .
بعنوان مثال کلمۀ ذنب ظهور در معصیت الله دارد ولی از طرفی در قرآن به رسول خاتم صلوات الله علیه و آله نسبت ذنب داده شده است (لیغفر لک الله ما تقدم من ذنبک و ما تأخر : سوره فتح آیه2) که پس از مراجعه به کتب لغت این استظهار میشود که معنای لغوی ذنب اعم از معصیت الله بوده و به مطلق جرم و لو جرمهای عند العرف اطلاق میشود و با مراجعه به استعمالات موجود در کتب عربی قدیمی مثل کتابهی شعری و ... روشن می شود که استعمال ذنب در جرمهای عرفی متعارف است و در نهایت با مراجعه به استعمالات موجود در روایات بعید نیست اطمینان حاصل شود که ظهور ذنب در معصیت الله به خاطر کثرت استعمالش در نزد متشرعه بوده است و الا خود کلمه چنین ظهوری ندارد .
حال ببینید چقدر تفاوت است بین این که ظهور ذنب در معصیت را بپذیریم و به توجیهات عقلی بپردازیم که معصومین گناه نمی کنند و ... یا این که با یک روش استظهار صحیح اساسا ظهور ذنب در معصیت الله را در زمان نزول آیه زیر سئوال ببریم .
پاسخ
#2
(30-بهمن-1397, 08:34)مسعود عطار منش نوشته: اندکی تأمل کافیست برای تصدیق این مطلب که بری استظهار صحیح از روایات باید ظهور واقعی روایت یعنی ظهوری که متکلم حین التکلم به مخاطبین خود القاء کرده ، میزان در فهم مراد متکلم قرار گیرد زیرا مثلا اگر تعبیر قلم درزمان ائمه علیهم السلام به معنای قلم کتابت گناهان باشد و در زمان ما قلم منصرف به قلم کتابت قوانین و احکام باشد ، مفاد تعبیر رفع القلم عن الصبی و النائم و المجنون متفاوت خواهد شد و پر واضح است که در چنین فرضی می بایست ظهور زمان صدور را ملاک قرار داد .
و من هنا یظهر باید به نحوی ولو به انسدادصغیر یا اصول عقلائیه مثل اصاله ثبات الظهور یا ... ظهور زمان صدور را کشف کنیم و الا ظهور فعلی روایت هیچ بهره ای از حجیت نخواهد داشت .
یک روش اساسی در کشف ظهور الفاظ در زمان صدور مراجعه به کتب لغت قدیمی و عرضۀ معانی موجود در این کتب به استعمالات موجود است در متون قدیمی (اعم از کتب روایی و تاریخی و ادبی و ...)است .
بعنوان مثال کلمۀ ذنب ظهور در معصیت الله دارد ولی از طرفی در قرآن به رسول خاتم صلوات الله علیه و آله نسبت ذنب داده شده است (لیغفر لک الله ما تقدم من ذنبک و ما تأخر : سوره فتح آیه2) که پس از مراجعه به کتب لغت این استظهار میشود که معنای لغوی ذنب اعم از معصیت الله بوده و به مطلق جرم و لو جرمهای عند العرف اطلاق میشود و با مراجعه به استعمالات موجود در کتب عربی قدیمی مثل کتابهی شعری و ... روشن می شود که استعمال ذنب در جرمهای عرفی متعارف است و در نهایت با مراجعه به استعمالات موجود در روایات بعید نیست اطمینان حاصل شود که ظهور ذنب در معصیت الله به خاطر کثرت استعمالش در نزد متشرعه بوده است و الا خود کلمه چنین ظهوری ندارد .
حال ببینید چقدر تفاوت است بین این که ظهور ذنب در معصیت را بپذیریم و به توجیهات عقلی بپردازیم که معصومین گناه نمی کنند و ... یا این که با یک روش استظهار صحیح اساسا ظهور ذنب در معصیت الله را در زمان نزول آیه زیر سئوال ببریم .

بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد و آل محمد

در اینکه در استظهار از روایات ظهور هنگام صدور حجت است، شکی نیست و فقها نیز همگی به دنبال کشف همان ظهور هستند، لکن گاهی تشخیص ظهور در هنگام صدور روایت مشکل می‌شود.
البته این دقت‌ها نباید منجر به این شود که برخی ظواهر واضح مثل ظهور ذنب در معصیت را هم زیر سوال ببریم. چنانچه روایات نیز مؤید ظهور ذنب در معصیت، در عصر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هستند. به عنوان نمونه به چند روایت در ذیل آیه شریفه مذکور اشاره می‌کنیم.
مفضل بن عمر نقل مى‏‌كند:
شخصى در باره اين آيه از از حضرت امام جعفر صادق (ع) سؤال كرد حضرت فرمودند:
(به خدا سوگند كه حضرت محمّد (ص) گناهى نداشت، ولى خداوند براى او ضامن شد كه گناهان شيعيان على (ع) را گذشته و آينده آن را ببخشد).
عمر بن يزيد روايت كرده مى‏‌گويد: از حضرت صادق (ع) در باره فرموده خدا (لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ) پرسيدم فرمودند:
(حضرت محمّد (ص) گناهى نداشته و اراده بر انجام گناهى هم نفرموده است و لكن خداوند گناهان شيعيانش را بر او بار كرده آن گاه آنها را برايش بخشيده است).

نور الثّقلين ج 5 ص 56 ح 18 از عيون أخبار الرّضا (ع) نقل مى‏كند كه علىّ بن محمّد بن جهم مى‏گويد: (در مجلس مأمون حاضر شدم، در حالتى كه حضرت رضا (ع) هم آنجا بود، مأمون گفت: يا بن رسول اللَّه مگر شما نمى‏گوئيد پيامبران معصوم هستند؟ حضرت فرمود: بله، مأمون گفت: پس قول خداوند بزرگ كه مى‏فرمايد: (لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ) چيست؟

حضرت فرمودند: هيچكس از نظر مشركين مكه از پيامبر خدا (ص) گناهكارتر نبود زيرا آنان سيصد و شصت بت را مى‏پرستيدند پس از آنكه پيامبر خدا (ص) آنان را به يكتاپرستى دعوت كرد بر آنان سخت بود (و گفتند آيا خدايان را به يك خدا تبديل مى‏كند، اين چيزى است شگفت‏آور؟!) آنان رفتند و گفتند برويد و بر خدايان خود صبر نمائيد اين خواسته محمّد چيزى است كه ما در ملّت اخير نشنيده‏ايم و اين جز يك چيز خود ساخته نيست) پس از آنكه خداوند مكه را براى پيامبرش فتح كرد به او فرمود اى محمّد (ما براى تو مكه را آشكارا فتح نموديم تا خداوند برايت گناهان گذشته و متأخّرت را ببخشد) يعنى: گناهان تو در نظر مشركين أهل مكه، چون در گذشته و اخيرا تو آنان را به يكتاپرستى دعوت مى‏كردى، زيرا مشركين مكه بعضى اسلام آوردند و بعضى از مكه گريختند و آنها كه ماندند قدرت بر انكار يكتاپرستى را نداشتند زيرا مردم گرايش به يكتا- پرستى يافتند، و لذا گناه پيامبر در اين مورد از نظر آنان چون بر آنان پيروز شده بود بخشوده شده بود، مأمون گفت: احسن اى ابو الحسن)
پاسخ
#3
(30-بهمن-1397, 16:51)رهـگذر نوشته: در اینکه در استظهار از روایات ظهور هنگام صدور حجت است، شکی نیست و فقها نیز همگی به دنبال کشف همان ظهور هستند، لکن گاهی تشخیص ظهور در هنگام صدور روایت مشکل می‌شود.
البته این دقت‌ها نباید منجر به این شود که برخی ظواهر واضح مثل ظهور ذنب در معصیت را هم زیر سوال ببریم. چنانچه روایات نیز مؤید ظهور ذنب در معصیت، در عصر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هستند. به عنوان نمونه به چند روایت در ذیل آیه شریفه مذکور اشاره می‌کنیم.
مفضل بن عمر نقل مى‏‌كند:
شخصى در باره اين آيه از از حضرت امام جعفر صادق (ع) سؤال كرد حضرت فرمودند:
(به خدا سوگند كه حضرت محمّد (ص) گناهى نداشت، ولى خداوند براى او ضامن شد كه گناهان شيعيان على (ع) را گذشته و آينده آن را ببخشد).
عمر بن يزيد روايت كرده مى‏‌گويد: از حضرت صادق (ع) در باره فرموده خدا (لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ) پرسيدم فرمودند:
(حضرت محمّد (ص) گناهى نداشته و اراده بر انجام گناهى هم نفرموده است و لكن خداوند گناهان شيعيانش را بر او بار كرده آن گاه آنها را برايش بخشيده است).

نور الثّقلين ج 5 ص 56 ح 18 از عيون أخبار الرّضا (ع) نقل مى‏كند كه علىّ بن محمّد بن جهم مى‏گويد: (در مجلس مأمون حاضر شدم، در حالتى كه حضرت رضا (ع) هم آنجا بود، مأمون گفت: يا بن رسول اللَّه مگر شما نمى‏گوئيد پيامبران معصوم هستند؟ حضرت فرمود: بله، مأمون گفت: پس قول خداوند بزرگ كه مى‏فرمايد: (لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ) چيست؟

حضرت فرمودند: هيچكس از نظر مشركين مكه از پيامبر خدا (ص) گناهكارتر نبود زيرا آنان سيصد و شصت بت را مى‏پرستيدند پس از آنكه پيامبر خدا (ص) آنان را به يكتاپرستى دعوت كرد بر آنان سخت بود (و گفتند آيا خدايان را به يك خدا تبديل مى‏كند، اين چيزى است شگفت‏آور؟!) آنان رفتند و گفتند برويد و بر خدايان خود صبر نمائيد اين خواسته محمّد چيزى است كه ما در ملّت اخير نشنيده‏ايم و اين جز يك چيز خود ساخته نيست) پس از آنكه خداوند مكه را براى پيامبرش فتح كرد به او فرمود اى محمّد (ما براى تو مكه را آشكارا فتح نموديم تا خداوند برايت گناهان گذشته و متأخّرت را ببخشد) يعنى: گناهان تو در نظر مشركين أهل مكه، چون در گذشته و اخيرا تو آنان را به يكتاپرستى دعوت مى‏كردى، زيرا مشركين مكه بعضى اسلام آوردند و بعضى از مكه گريختند و آنها كه ماندند قدرت بر انكار يكتاپرستى را نداشتند زيرا مردم گرايش به يكتا- پرستى يافتند، و لذا گناه پيامبر در اين مورد از نظر آنان چون بر آنان پيروز شده بود بخشوده شده بود، مأمون گفت: احسن اى ابو الحسن)
اولا با نظر به روش استظهار علماء کثیرا دیده میشود که به دنبال ظهور زمان صدور نیستند حال یا غافلند یا اصلا چنین مبنایی را قبول ندارند لذا تذکر این نکته را لازم دیدم .
ثانیا بنده هم این روایات را دیده ام و لکن به دو نکته توجه کنید :
1- این روایات مربوط به عصر نزول قرآن نیست بلکه مثلا مربوط به زمان امام صادق علیه السلام یا امام رضا علیه السلام و ... است لذا این روایات نقض محسوب نمیشود زیرا ممکن است در بدو شریعت یعنی زمان رسول الله کثرت استعمال ذنب در معصیت الله شکل نگرفته باشد ولی در ادامه این استعمالات کثرت یافته و باعث ظهور شود .
2- بنده منکر ظهور ذنب در معصیت الله نیستم و لکن مدعی هستم به نظر می رسد این ظهور در اثر کثرت استعمال و ... می باشد نه این که موضوع له ذنب معصیت الله باشد لذا به اندک قرینه ای می توان استظهار کرد که مراد از ذنب در برخی موارد ذنب به معنی الاعم است نه خصوص معنای منصرف الیه .
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  استظهار جالب سید یزدی (ره) از اخوک دینک فاحتط لدینک 105767 0 638 4-بهمن-1400, 18:52
آخرین ارسال: 105767
  «روش شناسی»  روش صحیح در کشف مفاهیم مفردات قرآنی مسعود عطار منش 2 3,490 11-اسفند-1397, 14:07
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  آیا اعراض مشهور موجب تضعیف روایت صحیح می شود؟ 83068 1 4,343 25-بهمن-1396, 15:32
آخرین ارسال: 89194
  چگونه ممکن است به یک روایت صحیح السند، عمل نشود! 83068 5 11,033 5-خرداد-1396, 12:43
آخرین ارسال: aad1416

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان