عدم رد یمین در فرض نکول منکر در باب دماء

[مهدی خسروبیگی]

در حقوقی غیر از باب دماء اگر مدعی بینه نداشت نوبت به قسم منکر می رسد که اگر قسم نخورد مشهور می گویند قسم به مدعی رد می شود و باید او قسم بخورد. ولی در باب قتل اگر منکر که وظیفه اش قسامه(قسم های متعدد) است اقامه نکرد مشهور گفته اند ادعا ثابت می شود و نوبت به رد یمین به مدعی نمی رسد.مرحوم خوئی فرموده است چون در سائر حقوق وظیفه مدعی ابتداء بینه است و قسم او مشروع نیست و با رد قسم تازه قسم او مشروعیت می یابد ولی در باب دماء قسامه ابتداء متوجه مدعی است و با عدم قسامه از جانب او نوبت به منکر می رسد و اگر قسامه نداشت جایی برای رد قسم نیست. استاد قائینی می فرمایند:کلام ایشان ناتمام است به دلیل اینکه روایات رد یمین اطلاق دارند که شامل باب دماء هم می شود مثلا در روایت آمده « فِي الرَّجُلِ يَدَّعِي وَ لَا بَيِّنَةَ لَهُ قَالَ يَسْتَحْلِفُهُ فَإِنْ رَدَّ الْيَمِينَ عَلَى صَاحِبِ الْحَقِّ فَلَمْ يَحْلِفْ فَلَا حَقَّ لَه‏» که صاحب الحق در بحث دماء هم صدق می کند.
1397/12/06فقه

[javad mog]

به نظر می رسد استدراک استاد دارای ملاحظاتی است
۱- مورد روایت جایی است که قسم با استحلاف شروع می شود نه حلف
۲- اگر رد قسم را بپذیریم دو بار از ولی دم میخواهیم قسم یاد کند خوب اگر میخواست قسم یاد کند همان مرتبه اول قسم یاد میکرد
۳- اگر رد قسم پذیرفته باشد ایا ولی دم باید قسامه اتیان کند یا اینکه همان طور که مورد روایت است قسم یاد کند