امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
نکته علمی: اطلاق گیری بیش از قدر متیقن
#1
مرحوم خویی در موارد متعددی از قاعده اصولی در باب مطلق استفاده می کنند که:
اگر خطاب مطلقی از یک جهت در مقام بیان باشد دیگر نمی توان با اطلاق آن کلام جهات دیگر را نفی کرد مثلاً ﴿یَسْأَلُونَکَ مَا ذَا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَ مَا عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوَارِحِ مُکَلِّبِینَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَکُمُ اللَّهُ فَکُلُوا مِمَّا أَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَ اذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَرِیعُ الْحِسَابِ﴾ برای بیان این است که صید کلب معلّم حلال است و نمی توان به اطلاق آیه برای طهارت موضع دندان کلب و عدم نیاز به تطهیر، تمسّک کرد زیرا تنها در مقام از حیث تذکیه می باشد و در مقام بیان جهات دیگر نمی باشد.
مناقشه استاد در کلام مرحوم خویی:
این قاعده اصولی صحیح نیست زیرا اگر سؤال شود که «هل یجب اکرام العالم الفاسق» و در جواب گفته شود «یجب اکرام العالم» طبق ناین نظر قدرمتیقّن این است که  در مقام بیان است که بین فاسق و عادل فرقی نیست ولی شاید بین فقیه و فیلسوف فرق وجود داشته باشد و نسبت به آن نمی توان اطلاق گیری کرد در حالی که عرف اطلاق گیری می کند که فقیه و فیلسوف نیز فرقی ندارد.

أما شاهدی که مرحوم خویی آورد، صحیح نیست زیرا مفاد «فکلوا مما امسکن علیکم» ارشاد به تذکیه است و کاری به احکام دیگر ندارد و این که جای دندان سگ پاک باشد یا نجس باشد ربطی ندارد.
بله گاهی اوقات به قرینه سوال و... کلام در مقام بیان یک حکم قرار داشته و نسبت به دیگر احکام نظارتی ندارد مثلا در «فی الغنم السائمه زکات»  مقام بیان نسبت به اینکه غیز بالغین نیز باید زکات بدهند وجود ندارد ولذا اطلاق گیری نمی شود.
پاسخ
 سپاس شده توسط سید محسن حائری
#2
اشکال دوستان در کلاس و پس از آن به استاد این بود که یا باید همانند مرحوم خویی حتی در مثال هل یجب اکرام العالم الفاسق، که جواب به یجب اکرام العالم داده شده اطلاق نسبت به اکرام فیلسوف، نگیرید یا اینکه مطلقا اطلاق گیری کنید و در مثال فی الغنم السائمه زکات هم اطلاق نسبت به غیر بالغین بگیرید.
البته به نظر می رسد برای اطلاق گیری باید مقام بیان احراز شود و در تمامی این مثالها مقام بیان نسبت به بیش از قدر متیقن احراز نمی شود ولذا کلام مرحوم خویی متین است.
پاسخ
 سپاس شده توسط سید محسن حائری


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  استدلال به اطلاق مفهوم روایت هادی اسکندری 2 1,276 16-تير-1399, 11:10
آخرین ارسال: عرفان عزیزی
  اطلاق «الفقیه» بر حضرت حجت علیه السلام در روایات هادی اسکندری 0 1,189 11-فروردين-1399, 14:57
آخرین ارسال: هادی اسکندری
  انحصار ولایت وضعیه فقیه به مصالح عامه یا اطلاق آن هادی اسکندری 0 1,206 7-بهمن-1398, 12:44
آخرین ارسال: هادی اسکندری
  تاثیر اجمال در اطلاق به جهت عدم استفصال مومن 0 1,745 2-دي-1397, 00:10
آخرین ارسال: مومن
  اطلاق کتاب جزء کتاب یا خارج از کتاب؟؟ فقه جواهری 3 4,969 15-اسفند-1396, 07:49
آخرین ارسال: مسعود عطار منش

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان