17-مهر-1398, 12:21
اگر علم به اصل تکلیف بود، و مکلف به مردد بین متباینین باشد، اصولیون در دو مقام بحث را مورد بررسی قرار داده اند:
1. مقام اول: مخالفت قطعیه
2. مقام دوم: موافقت قطعیه
در مورد موافقت قطعیه که آیا واجب است یا خیر؟ یک نظر آن است که اگر ترخیصی از سوی شارع نیامده باشد، موافقت قطعیه واجب است اما اگر ترخیصی گفته شود، دیگر موافقت قطعیه واجب نیست.
حال بحث این است که شارع به چه صورت میتواند ترخیص را بیان کند؟
دو راه برای بیان ترخیص شارع بیان شده است:
راه اول: جعل بدل
نظر مرحوم نایینی آن است که شارع میتواند یک یاز اطراف را به جای حکم واقعی قرار بدهد و آن را به عنوان بدل از واقع معرفی نماید که اگر همان واقع بود، که دیگر بحثی نیست و اگر واقع دیگری بود، شارع آن را به جای واقع میپذیرد.[1] به عنوان مثال اگر در سفری که رفتن آن کمتر از 4 فرسخ است و برگشت آن بیش از 4ف رسخ که مجموع 8 فرسخ میشود، شارع میتوان بگوید من صلاة قصر را بدل از واقع قرار دادم.
راه دوم: اصول عملیه
راه دیگر آن است که شارع از طریق اصول عملیّه ترخیص در ارتکاب بعض افراد بدهد که این راه را مرحوم نایینی قبول ندارند و امکان چنین راهی را نمیپذیرد.
[1]. فوائد الاصول، محقق نایینی، ج4، ص25.
1. مقام اول: مخالفت قطعیه
2. مقام دوم: موافقت قطعیه
در مورد موافقت قطعیه که آیا واجب است یا خیر؟ یک نظر آن است که اگر ترخیصی از سوی شارع نیامده باشد، موافقت قطعیه واجب است اما اگر ترخیصی گفته شود، دیگر موافقت قطعیه واجب نیست.
حال بحث این است که شارع به چه صورت میتواند ترخیص را بیان کند؟
دو راه برای بیان ترخیص شارع بیان شده است:
راه اول: جعل بدل
نظر مرحوم نایینی آن است که شارع میتواند یک یاز اطراف را به جای حکم واقعی قرار بدهد و آن را به عنوان بدل از واقع معرفی نماید که اگر همان واقع بود، که دیگر بحثی نیست و اگر واقع دیگری بود، شارع آن را به جای واقع میپذیرد.[1] به عنوان مثال اگر در سفری که رفتن آن کمتر از 4 فرسخ است و برگشت آن بیش از 4ف رسخ که مجموع 8 فرسخ میشود، شارع میتوان بگوید من صلاة قصر را بدل از واقع قرار دادم.
راه دوم: اصول عملیه
راه دیگر آن است که شارع از طریق اصول عملیّه ترخیص در ارتکاب بعض افراد بدهد که این راه را مرحوم نایینی قبول ندارند و امکان چنین راهی را نمیپذیرد.
[1]. فوائد الاصول، محقق نایینی، ج4، ص25.