12-آذر-1398, 19:46
(آخرین تغییر در ارسال: 12-آذر-1398, 19:47 توسط مهدی منصوری.)
مبنای آیت الله سیستانی این است که بین حرف و اسم تفاوتی در معنا وجود ندارد الا اینکه معنای حرف اختصار معنای اسمی است؛ یعنی همان طور که در لفظ اختصار صورت گرفته و به جای «أیّ شیء اسمک» از تعبیر «شسمک» استفاده می شود، همین اختصار در معنا رخ داده است؛ چون متکلم می تواند به صورت مفصل صحبت کرده و از تعبیر «کان مبتدأ سیری البصره» استفاده کند، اما لفظ «من» در تعبیر «سرت من البصره» همین مطلب را به صورت مختصر و مندمج بیان کرده است. برای روشن شدن این مطلب می توان به دو تعبیر «انسان» و «حیوان ناطق» اشاره کرد که مفهوم لفظ «انسان» همان مفهوم «حیوان ناطق» به صورت مندمج است.
ایشان در پاسخ از اشکال بزرگان مبنی بر اینکه امکان قرار دادن اسم و حرف در جای یکدیگر وجود ندارد، فرموده اند: مثال های متعددی وجود دارد که می توان اسم و حرف را به جای یگدیگر به کار برد:
1- استفاده از تعبیر «زید داخل الدار» به جای «زید فی الدار».
2- استفاده از تعبیر «زید فوق السطح» به جای «زید علی السطح».
3- استفاده از تعبیر «أتمنی قیام زید» به جای «لیت زیدا قائم»
4- استفاده از تعبیر «زید مثل الاسد» به جای «زید کالاسد».
5- استفاده از تعبیر «أخذت بعض الدراهم» به جای «اخذت من الدراهم».
6- استفاده از «أعنی» به جای «أی».
بنابراین در حروف و اسماء این قابلیت وجود دارد که به جای یکدیگر به کار برده شوند، اما با توجه به اینکه انسان قصد دارد که سخنان خود را از راه آسان بیان کند، مشاهده می کند که مقصود او با حرف و به صورت مختصر رسانده می شود و به این جهت نیازی به استفاده از اسم برای رساندن مقصود خود نمی بیند. در نتیجه غیر از اینکه معنای حرفی ملفوف و پیچیده شده‌ی همان معنای اسمی است، بین حرف و اسم تفاوتی وجود ندارد.
ایشان در پاسخ از ادعای وجود نیاز به حروف به جهت ایجاد ربط فرموده اند: برخی از زبان ها وجود دارند که اساساً در آنها حرف وجود ندارد. به عنوان مثال در صفحه 269 از جلد چهارم کتاب قصة الحضاره نوشته ی ویل دورانت آمده است که در زبان چینی حرف وجود ندارد. با توجه به این مطلب در عین اینکه در زبان چینی حرف وجود ندارد، اما زبان آنها پابرجا بوده و تفهیم و تفاهم با بیان های مفصل تر صورت می گیرد.
نکته دیگر در کلام آیت الله سیستانی مربوط به به کار نرفتن برخی از حروف و اسماء در جای یکدیگر است که ایشان در پاسخ به این مطلب فرموده اند: مواردی ذکر شد که حرف و اسم به جای یکدیگر به کار برده می شوند. مواردی هم که حرف و اسم به جای یکدیگر به کار برده نمی شوند، دلیل بر تغایر معنای حرف و اسم نخواهد بود؛ چون «انسان» و «بشر» دو اسمی هستند که در همه موارد به جای یکدیگر به کار برده نمی شوند و لذا تعبیر «انس و جن» استعمال می‌شود، در حالی که «بشر و جن» به کار برده نمی شود کما اینکه تعبیر «بشر و ملک» به کار برده می شود، اما «انسان و ملک» به کار برده نمی شود. از این موارد روشن می شود که به کار نرفتن دو لفظ به جای یکدیگر به معنای تغایر معنایی آنها نیست بلکه ممکن است که در عین اتحاد دو لفظ در معنا، در برخی موارد صلاحیت جایگزینی برای یکدیگر را نداشته باشند.
درس خارج اصول - جلسه 98.09.04
