ثمرات حجیت لوازم اصول لفظیه

[رضا یعقوبی]

۱.  در دوران بين تقييد هيئت و ماده، نتيجه اطلاق هيئت، تقييد ماده است و اين لازمه حجت است. (وجود قدر متيقن هم مشكلي ايجاد نمي كند.چرا كه نهايتا ميدانيم ماده تقييد خورده ولي نمي دانيم كه از باب تقييد قهري بوده (هيئت مقيد و شده و اصلا زمينه اطلاق و تقييد ماده از بين رفته) يا اين كه ماده، مستقلا تقييد خورده. اصالۀ الاطلاق در جابب هيئت اثبات مي كند كه ماده، مستقلا تقييد خورده است.)
2. در دوران بين وجوب نفسي و غيري يك فعل، مي توان تمسك به اطلاق ماده آن واجب ديگر كرد و نفسي بودن اين مشكوك را اثبات كرد. مثلا شك در نفسي و غيري بودن وجوب غسل مس ميت داريم و با تمسك به اطلاق ماده صلات، نفسي بودن وجوب غسل مس ميت را اثبات مي كنيم.
محاضرات في أصول الفقه ( طبع دار الهادي )، ج‏2، ص: 389
3. مي دانيم كه زيد واجب الاكرام نيست نمي دانيم از خطاب اكرم العالم، بالتخصيص خارج شده است يا بالتخصص. اصاله العموم (اصل عدم تخصيص) در خطاب عام، اثبات جاهل بودن زيد را مي كند.مطارح الأنظار ( طبع جديد )، ج‏2، ص: 149
البته مرحوم خويي به اين تطبيق شیخ اعظم اشكال كرده. ر.ك مصباح الأصول ( مباحث الفاظ - مكتبة الداوري )، ج‏2، ص: 439
۴. نمي دانيم طهارت ملاقي آب استنجاء از باب تخصيص آن از خطابات (نجاست ملاقي نجس) است يا از باب تخصص. لازمه تخصص اين است كه آب استنجاء، طاهر است.
 ر.ك مصباح الأصول ( مباحث الفاظ - مكتبة الداوري )، ج‏2، ص: 439
۵. شك داريم كه فلان شخص كه جزء بني اميۀ است از خطاب (لعن الله بني اميۀ قاطبه) تخصيص خورده يا نه؟ اصالۀ العموم، اثبات جواز لعن ميكند و لازمه اين جواز لعن، مؤمن نبودن وي است؛ چرا كه هر كسي جايز اللعن باشد، مؤمن نيست. كفاية الأصول ( طبع آل البيت )، ص: 223
مصباح دربحث قبلي تردد رجوع قيد چه گفته؟