26-آذر-1398, 15:38
حکومت بر دو قسم است: واقعی و ظاهری. در حکومت واقعی، دلیل حاکم، تصرف در مراد دلیل محکوم می کند و آن را در ناحیه اصل حکم، توسعه یا تضییق می دهد، ولی در حکومت ظاهری، دلیل حاکم، صرفا در مرحله تنجیز و تعذیر، توسعه یا تضییق انجام می دهد. در حکومت واقعی، هم رتبه بودن، دو دلیل شرط است و لذا اصل عملی نمی تواند بر اماره، حکومت واقعی داشته باشد، ولی در حکومت ظاهری، این شرط وجود ندارد و لذا اصل عملی می تواند، حاکم بر اماره باشد.(ر.ک اجود التقريرات ؛ ج2 ؛ ص507، فوائد الاصول ؛ ج4 ؛ ص713)
دو مثال برای حکومت ظاهری
الف. استصحاب طهارت حدثی، حاکم بر اماره (لا صلاۀ الا بطهور) بوده و در مرحله تعذیر، آن را توسعه می دهد. عدم توجه به این دو نوع حکومت، باعث شده که برخی از بزرگان ( الفوائد الرضوية على الفرائد المرتضوية، ص: 306)، به حکومت در این مثال (فرائد الأصول،طبع مجمع فکر ج2، ص: 463)، اشکال کنند.
ب. حکومت ادله جعل بدلیت (جواز ارتکاب بعض اطراف شبهه محصوره) _بر فرض قبول این ادله_ بر ادله تکالیف واقعیه یک حکومت ظاهری است و عدم توجه به این نکته سبب شده که برخی از بزرگان (إيضاح الفرائد ؛ ج2 ؛ ص227) به مرحوم شیخ، اشکال کنند.( فرائد الاصول طبع مجمع فکر 2/221)
دو مثال برای حکومت ظاهری
الف. استصحاب طهارت حدثی، حاکم بر اماره (لا صلاۀ الا بطهور) بوده و در مرحله تعذیر، آن را توسعه می دهد. عدم توجه به این دو نوع حکومت، باعث شده که برخی از بزرگان ( الفوائد الرضوية على الفرائد المرتضوية، ص: 306)، به حکومت در این مثال (فرائد الأصول،طبع مجمع فکر ج2، ص: 463)، اشکال کنند.
ب. حکومت ادله جعل بدلیت (جواز ارتکاب بعض اطراف شبهه محصوره) _بر فرض قبول این ادله_ بر ادله تکالیف واقعیه یک حکومت ظاهری است و عدم توجه به این نکته سبب شده که برخی از بزرگان (إيضاح الفرائد ؛ ج2 ؛ ص227) به مرحوم شیخ، اشکال کنند.( فرائد الاصول طبع مجمع فکر 2/221)
