عدم دخالت حاکمی در حکم حاکم دیگر

[عرفان عزیزی]

مرحوم اخوند خراسانی قائل است که حجیت به معنای منجزیت و معذریت قابل جعل ابتدایی و اصالی است، محقق نایینی درآنجا می‌گوید که این معذریت و منجزیت حکم عقل است، یعنی استحقاق عقاب علی المخالفۀ بحکم العقل و شارع نمی توانند در حکم حاکم دیگر دخالت کند. شارع نمی تواتند در حیطه ی عقل تصرف کند.
جوابش این است که اگر شارع تعبد کرد موضوع حکم عقل را درست کرده است نه اینکه در حکم خود عقل تصرف کرده باشد. شارع صرفا فرد برای موضوع حکم عقل درست کرده است نه اینکه تصرف در خود حکم عقل کرده باشد. دلیلش نیز روشن است. عقل وقتی قطع دارد می گوید عمل کن وگرنه استحقاق عقاب داری؛ حالا عقل ما مواجه می شود با شارعی که له الإعتبار و الحکم، این شارع می گوید که ای مکلف، این موجب تعذیر و تنجیز است و قصدش نیز این است که با این کار موضوع حکم عقل را درست کند آیا عقل نمی گوید که موضوع برای من درست شد؟ قطعا می گوید، بنابراین اشکالی در فرمایش محقق خراسانی نیست. جلسه ی بیستم.4/9