5-دي-1398, 14:06
رضایت تقدیری یا رضایت ارتکازی
تصرف در ملک دیگران در فقه منوط به طیب نفس مالک است. رضایت و طیب نفس گاهی فعلی و گاهی تقدیری است؛ مراد از رضایت تقدیری آن است که اگر مالک علم به تصرف این شخص پیدا کند، بدان راضی خواهد شد، هر چند به خاطر عدم التفات رضایت فعلی نداشته باشد.
مرحوم حکیم فرموده اند: دلیل بر کفایت رضایت تقدیری تسالم أصحاب است؛ وگرنه هر عنوانی، ظهور در عنوان فعلی دارد. به طور مثال عنوان تغیر در خطاب «الماء اذا تغیّر، تنجّس» ظهور در تغیّر فعلی داشته و شامل تغیّر تقدیری نمی شود. فلذا اگر میته ای در فصل زمستان در آب افتاده و موجب تعفّن آب نشود، آن آب پاک است هر چند اگر وقوع میته در فصل تابستان بود آب متعفن می گشت.
به نظر می رسد در فرض مذکور، در صقع نفس مالک رضایت وجود دارد و مالک رضایت نفسانی ارتکازی را داراست و تنها التفات تفصیلی بدان ندارد، نه این که به طور کلی رضایتی نداشته باشد و بعد از التفات رضایت ایجاد شود. نظیر نیت ارتکازیه که فقهاء فرموده اند: شخصی که در هنگام غسل توجه تفصیلی به غسل نداشته و مشغول امر دیگری چون گفتگو با دیگران بوده و نیت قبل از غسل را فراموش کند، فاقد نیست نیست بلکه نیت ارتکازی دارد به گونه ای که اگر از وی سوال شود: مشغول به چه هستید جواب خواهد داد: در حال انجام غسل هستم و همین نیت ارتکازی مکفی بوده و غسل را تصحیح می کند. اما این امر بدان معنا نیست که نیت تقدیری کفایت می کند، بلکه صحیح بودن این غسل مستند به وجود فعلی نیّت ارتکازی در ذهن این شخص وجود دارد.
تصرف در ملک دیگران در فقه منوط به طیب نفس مالک است. رضایت و طیب نفس گاهی فعلی و گاهی تقدیری است؛ مراد از رضایت تقدیری آن است که اگر مالک علم به تصرف این شخص پیدا کند، بدان راضی خواهد شد، هر چند به خاطر عدم التفات رضایت فعلی نداشته باشد.
مرحوم حکیم فرموده اند: دلیل بر کفایت رضایت تقدیری تسالم أصحاب است؛ وگرنه هر عنوانی، ظهور در عنوان فعلی دارد. به طور مثال عنوان تغیر در خطاب «الماء اذا تغیّر، تنجّس» ظهور در تغیّر فعلی داشته و شامل تغیّر تقدیری نمی شود. فلذا اگر میته ای در فصل زمستان در آب افتاده و موجب تعفّن آب نشود، آن آب پاک است هر چند اگر وقوع میته در فصل تابستان بود آب متعفن می گشت.
به نظر می رسد در فرض مذکور، در صقع نفس مالک رضایت وجود دارد و مالک رضایت نفسانی ارتکازی را داراست و تنها التفات تفصیلی بدان ندارد، نه این که به طور کلی رضایتی نداشته باشد و بعد از التفات رضایت ایجاد شود. نظیر نیت ارتکازیه که فقهاء فرموده اند: شخصی که در هنگام غسل توجه تفصیلی به غسل نداشته و مشغول امر دیگری چون گفتگو با دیگران بوده و نیت قبل از غسل را فراموش کند، فاقد نیست نیست بلکه نیت ارتکازی دارد به گونه ای که اگر از وی سوال شود: مشغول به چه هستید جواب خواهد داد: در حال انجام غسل هستم و همین نیت ارتکازی مکفی بوده و غسل را تصحیح می کند. اما این امر بدان معنا نیست که نیت تقدیری کفایت می کند، بلکه صحیح بودن این غسل مستند به وجود فعلی نیّت ارتکازی در ذهن این شخص وجود دارد.
