22-دي-1398, 08:58
محقق اصفهانی فرموده :استحقاق عقاب بر مخالفت که معنای تنجیز است، موضوع جدید برای حکم عقل نیست، بلکه برای اندراج این مطلب تحت ظلم است. یعنی چون هتک مولاست و مصداق ظلم است مستحق عقاب است یعنی یکی از موضوعات اصیل در احکام عقل عملی احکام واصل به ما هو هو نیست بلکه آنچه که هست عبارت از این است که اگر مخالفت با تکلیف واصل کردیم، هتک مولا و ظلم است. شهید صدر در بحث حجیت به محقق اصفهانی در مسئله‌ی حسن عدل و قبح ظلم اشکال می کند که شما نمی توانید در بحث منجزیت و معذریت به این نکته پناه ببرید، چه اینکه معنای خود ظلم حق دیگری را سلب کردن است. پس برای اینکه ظلم صدق کند در مرتبه ی سابق باید حقی ثابت باشد. شما اینجا ظلم بر مولا تصویر کردید پس در مرتبه ی سابق باید حقی بر از مولا بر عبد داشته باشید که اگر انجام نداد حق مولا را ضایع کرده و ظلم کرده باشد. بعد می پرسد که اگر شما در مرتبه ی سابق حق مولا را قبول کردید وساطت عنوان ظلم را برای چه می خواهید؟ شما می خواهید حق طاعت مولا را ثابت کنید و برای اینکه کشف کنیم که حد طاعت مولا چقدر است می گویید که اگر مخالفت کنیم ظلم است، ایشان می گوید ظلم بودن خودش متوقف بر حق سابق است که حق الطاعۀ است در حالی که شما می خواهید از این راه حق طاعت درست کنید و این معنا ندارد. رجوع به ظلم بودن مخالفت با امر واصل مولا واین را واسطه ی اثبات حق الطاعۀ قرار دادن حشو زائد در کلام است؛ چرا که قبلا برای ما حق طاعت ثابت شده است.25/9/98
