17-بهمن-1398, 08:09
استاد در جلسۀ 72 مورح 5/11/98 به نکاتی در تفاوت مبنای مرحوم شیخ و مرحوم آخوند اشاره فرمودند که محصل آن به تعبیر بنده این است :
مرحوم شیخ لا ضرر را به معنای نفی حکمی می دانند که منشأ ضرر است بنابراین اگر شارع حکم به وجوب استقبال القبله حین الصلاه کرد و این حکم در ظرف جهل به جهت قبله مستلزم وجوب احتیاط و در نتیجه ایجاد ضرر یا حرج برای مکلف شد این حکم می شود منشأ ضرر یا حرج و به حکم لا ضرر یا لا حرج منتفی می شود .
مرحوم آخوند لا ضرر را نفی حکم به لسان نفی موضوع می دانند به این معنا که اگر خود استقبال قبله که موضوع وجوب است منشأ ضرر باشد حکمش برداشته می شود پس در جایی که جهل به قبله داریم این که باید به چهار طرف نماز بخوانیم منشأ ضرر می شود نه خود استقبال القبله و به تعبیری در جایی که خود متعلق تکلیف ضرری نباشد بلکه احتیاط در آن و جمع بین محتملات آن ضرری باشد مشمول حدیث لا ضرر و لا حرج نمی باشد چون نفس متعلق که استقبال است و مثلا در یکی از این چهار جهت است ضرری نیست .
این تفاوت مبنا در بحث انسداد نیز تأثیر گذار است چون در مقدمۀ چهارم انسداد به حکم لا حرج می خواهند احکامی که معلوم بالاجمال اند و منشأ احتیاط می شوند را با استناد به لا حرج نفی کنند که طبق مبنای مرحوم شیخ می شود این کار را انجام داد و لکن طبق مبنای مرحوم آخوند نمیشود .
خود مرحوم آخوند در مقدمۀ چهارم انسداد به این مطلب اشاره نموده است .
مرحوم شیخ لا ضرر را به معنای نفی حکمی می دانند که منشأ ضرر است بنابراین اگر شارع حکم به وجوب استقبال القبله حین الصلاه کرد و این حکم در ظرف جهل به جهت قبله مستلزم وجوب احتیاط و در نتیجه ایجاد ضرر یا حرج برای مکلف شد این حکم می شود منشأ ضرر یا حرج و به حکم لا ضرر یا لا حرج منتفی می شود .
مرحوم آخوند لا ضرر را نفی حکم به لسان نفی موضوع می دانند به این معنا که اگر خود استقبال قبله که موضوع وجوب است منشأ ضرر باشد حکمش برداشته می شود پس در جایی که جهل به قبله داریم این که باید به چهار طرف نماز بخوانیم منشأ ضرر می شود نه خود استقبال القبله و به تعبیری در جایی که خود متعلق تکلیف ضرری نباشد بلکه احتیاط در آن و جمع بین محتملات آن ضرری باشد مشمول حدیث لا ضرر و لا حرج نمی باشد چون نفس متعلق که استقبال است و مثلا در یکی از این چهار جهت است ضرری نیست .
این تفاوت مبنا در بحث انسداد نیز تأثیر گذار است چون در مقدمۀ چهارم انسداد به حکم لا حرج می خواهند احکامی که معلوم بالاجمال اند و منشأ احتیاط می شوند را با استناد به لا حرج نفی کنند که طبق مبنای مرحوم شیخ می شود این کار را انجام داد و لکن طبق مبنای مرحوم آخوند نمیشود .
خود مرحوم آخوند در مقدمۀ چهارم انسداد به این مطلب اشاره نموده است .
