27-بهمن-1398, 22:37
آراء فقهاء در معامله پول به پول در فرض اشتمال بر زیاده
بحث فروش پول به پول یکی از مباحثی است که جامعه امروزی به آن مبتلی است. مساله دو صورت دارد:
الف) فروش پول به غیر هم جنس خودش؛ مثل فروش تومان به دلار
ب) فروش پول به هم جنس خودش؛ مثل فروش تومان به تومان؛ مثل این که مسافر عازم مسافرت است برای رهائی از انتقال و حمل هزار اسکناس هزارتومانی، موجودی یک میلیون تومانی خود را با نود و پنج اسکناس ده هزار تومانی معاوضه کند.
جواز قسم اول خالی از اشکال است؛ لکن قسم دوم محل اختلاف است به این که آیا معامله پول به پول بیشتر، -مثل فروش یک میلیون به یک ملیون و دویست هزار تومان- جائز است و یا از مصادیق ربای محرم است؟ سه قول در مساله وجود دارد:
1. مشهور: به مقتضای صحیحه زراره (لایکون الربا الا فیما یکال أو یوزن) ربای معاوضی در این مقام جایگاهی ندارد.
2. شهید صدر: به مقتضای روایاتی چون (قلت و ما الربا قال دراهم بدراهم مثلین بمثل) و از آن رو که درهم و دینار مثالی عرفی برای نقد رائج می باشند و خصوصیت ندارند، بنابر احتیاط واجب معامله مذکور باطل است.
3. آقای سیستانی به تبع شیخ مفید، شیخ طوسی، ابن حمزه، ابن غنیه، ابن جنید و ابن ابی عقیل: به مقتضای روایاتی چون صحیحه حلبی (مَا کَانَ مِنْ طَعَامٍ مُخْتَلِفٍ أَوْ مَتَاعٍ أَوْ شَیْءٍ مِنَ الْأَشْیَاءِ یَتَفَاضَلُ فَلَا بَأْسَ بِبَیْعِهِ مِثْلَیْنِ بِمِثْلٍ یَداً بِیَدٍ فَأَمَّا نَظِرَهً فَلَا تَصْلُحُ)
معامله مذکور در صورت نقدی بودن صحیح و در صورت نسیه ای بودن مخدوش است.
بحث فروش پول به پول یکی از مباحثی است که جامعه امروزی به آن مبتلی است. مساله دو صورت دارد:
الف) فروش پول به غیر هم جنس خودش؛ مثل فروش تومان به دلار
ب) فروش پول به هم جنس خودش؛ مثل فروش تومان به تومان؛ مثل این که مسافر عازم مسافرت است برای رهائی از انتقال و حمل هزار اسکناس هزارتومانی، موجودی یک میلیون تومانی خود را با نود و پنج اسکناس ده هزار تومانی معاوضه کند.
جواز قسم اول خالی از اشکال است؛ لکن قسم دوم محل اختلاف است به این که آیا معامله پول به پول بیشتر، -مثل فروش یک میلیون به یک ملیون و دویست هزار تومان- جائز است و یا از مصادیق ربای محرم است؟ سه قول در مساله وجود دارد:
1. مشهور: به مقتضای صحیحه زراره (لایکون الربا الا فیما یکال أو یوزن) ربای معاوضی در این مقام جایگاهی ندارد.
2. شهید صدر: به مقتضای روایاتی چون (قلت و ما الربا قال دراهم بدراهم مثلین بمثل) و از آن رو که درهم و دینار مثالی عرفی برای نقد رائج می باشند و خصوصیت ندارند، بنابر احتیاط واجب معامله مذکور باطل است.
3. آقای سیستانی به تبع شیخ مفید، شیخ طوسی، ابن حمزه، ابن غنیه، ابن جنید و ابن ابی عقیل: به مقتضای روایاتی چون صحیحه حلبی (مَا کَانَ مِنْ طَعَامٍ مُخْتَلِفٍ أَوْ مَتَاعٍ أَوْ شَیْءٍ مِنَ الْأَشْیَاءِ یَتَفَاضَلُ فَلَا بَأْسَ بِبَیْعِهِ مِثْلَیْنِ بِمِثْلٍ یَداً بِیَدٍ فَأَمَّا نَظِرَهً فَلَا تَصْلُحُ)
معامله مذکور در صورت نقدی بودن صحیح و در صورت نسیه ای بودن مخدوش است.
