14-اسفند-1398, 17:48
مرحوم آقای خویی اجماع معلوم المدرک یا محتمل المدرک را حجت نمی دانند چرا که ممکن است مجمعین به خاطر این مدرک اجماع کرده باشند لذا حجیتی ندارد مرحوم آقای خویی اجماع مدرکی را حجت نمی داند. اغلب فقها اعتبار اجماع را از باب حدس می دانند.
آیت الله زنجانی اشکال می کنند که حدس راه کشف قول معصوم نیست، بلکه وجه حجیت اجماع تقریر است و شرط تقریر، اتصال اجماع به زمان معصوم است به این بیان که در زمان معصوم اجماع بوده است و با عدم ردع معصوم، تقریر معصوم استفاده میشود لذا اجماع معلوم المدرک هم حجت است زیرا دلیلی نداریم که معصوم باید خطاهای علمی علما را برطرف کند بلکه خطای در فتوا را باید برطرف کند در نتیجه شرط ثبوتی اجماع، مدرکی نبودن اجماع نیست اما غالبا شرط اثباتی اجماع، مدرکی نبودن آن است، زیرا غالبا برای احراز اتصال فتوا به معصوم لازم است که اجماع مدرکی نباشد. گاهی به خاطر مدرکی بودن اجماع احتمال می دهیم که زمان معصوم چنین اجماعی نبوده است.البته در دو صورت با وجود مدرکی بودن اجماع اتصال آن به زمان معصوم را احراز می کنیم:اول مطلبی که خیلی محل ابتلاست و امکان ندارد این مطلب در زمان معصوم مورد ابتلا نباشد. مثلا تعداد رکعات نماز صبح حتما در زمان معصوم هم محل ابتلا بوده است.دوم گاهی از تکرر روایات در موضوعی استفاده می شود که مطلبی در زمان معصوم مطرح بوده است.در چنین مواردی که اتصال به زمان معصوم احراز می شود، مدرکی بودن اجماع مضر نیست.98/9/19
آیت الله زنجانی اشکال می کنند که حدس راه کشف قول معصوم نیست، بلکه وجه حجیت اجماع تقریر است و شرط تقریر، اتصال اجماع به زمان معصوم است به این بیان که در زمان معصوم اجماع بوده است و با عدم ردع معصوم، تقریر معصوم استفاده میشود لذا اجماع معلوم المدرک هم حجت است زیرا دلیلی نداریم که معصوم باید خطاهای علمی علما را برطرف کند بلکه خطای در فتوا را باید برطرف کند در نتیجه شرط ثبوتی اجماع، مدرکی نبودن اجماع نیست اما غالبا شرط اثباتی اجماع، مدرکی نبودن آن است، زیرا غالبا برای احراز اتصال فتوا به معصوم لازم است که اجماع مدرکی نباشد. گاهی به خاطر مدرکی بودن اجماع احتمال می دهیم که زمان معصوم چنین اجماعی نبوده است.البته در دو صورت با وجود مدرکی بودن اجماع اتصال آن به زمان معصوم را احراز می کنیم:اول مطلبی که خیلی محل ابتلاست و امکان ندارد این مطلب در زمان معصوم مورد ابتلا نباشد. مثلا تعداد رکعات نماز صبح حتما در زمان معصوم هم محل ابتلا بوده است.دوم گاهی از تکرر روایات در موضوعی استفاده می شود که مطلبی در زمان معصوم مطرح بوده است.در چنین مواردی که اتصال به زمان معصوم احراز می شود، مدرکی بودن اجماع مضر نیست.98/9/19