عدم شکل گیری اطلاق با وجود مرتکز عقلایی

[عرفان عزیزی]

یک ارتکاز عقلایی وجود دارد که در اموری که «لا یعلم الا من قبله» قول شخص در این امور حجت است.روایت الْعِدَّةُ وَ الْحَيْضُ‏ إِلَى‏ النِّسَاء هم در فضایی صادر شده که چنین امری مرتکز عقلا بوده است.لذا اطلاقی برای دلیل شکل نمی گیرد که هم عده ی به قرء مقصود باشد هم عده ی به ماه و هم عده ی به وضع حمل.بلکه فقط عده ی به قرء مقصود روایت است .مرحوم آقای خویی در بحث قاعده‌ی فراغ چنین بحثی را مطرح کرده است و می فرماید: این قاعده به اصل عقلایی عدم غفلت مربوط است و اصل عقلایی عدم غفلت در جایی است که احتمال می دهیم غفلت نباشد و گرنه در جایی که یقین به غفلت داریم، اصل عقلایی وجود ندارد. مثلا انگشتر در دستم بوده و می دانم هنگام وضو التفات نداشتم که انگشتر را تکان دهم تا آب زیر آن برود ولی احتمال می دهم خود به خود آب زیر آن رفته باشد در چنین مواردی قاعده ی فراغ جاری نمی شود. آقای سیستانی هم فتوا داده اند که اگر احتمال التفات درزمان عمل را ندهیم باز هم قاعده ی فراغ جاری می شود..98/9/30