3-ارديبهشت-1399, 12:07
شهید صدر بیان را در قبح عقاب بلابیان، قطع معنا کرده اندو فرموده اند قائلین به قاعده ی قبح عقاب بلابیان، در کیفیت جانشینی اماره به جای قطع طریقی بازمانده اند.ایشان چون بیان را قطع و یقین انگاشته است، امارات مثبته ی تکلیف را با اینکه نسبت به آنها جعل حجیت شده جانشین قطع طریقی نمی داند؛ زیرا هنوز مصداق لابیان هستند.به نظر ما کلام ایشان تمام نیست زیرا مراد از بیان هرنوع حجتی است ولو این حجت دلیل بروجوب احتیاط باشد.شواهد متعددی درکلمات قوم براین مطلب هست که بیان انحصاری به یقین ندارد.اشتباه دیگری که ایشان مرتکب شده این است که فرموده: حجیت و تنجز از لوازم انکشاف تام هستند، وقتی که ملزوم که این انکشاف تام است منتفی می شود لازمه ی آن نیز منتفی می شود. [1]لکن لازم آن عبارت از حصه ی خاصه ای از تنجز و حجیت است نه اینکه تمام طبیعی حجیت منتفی شود. حجیت قطع در واقع حصه ای از منجزیت است، اگر ملزوم منتفی شد این حصه از منجزیت نیز منتفی می شود. ذاتی بودن منجزیت برای قطع بیش از این نیست که قطع ذاتا لازمه اش منجزیت است نه اینکه هر منجزیتی منحصر و مقصور به قطع باشد. ممکن است یک أمر دیگری نیز این خاصیت را داشته باشد، کما اینکه واقع نیز همین است.99/1/18
[1] «و خلافا لذلك مسلك من افترض المنجّزيّة و الحجّيّة لازما ذاتيّا للقطع، فإنّه ادّعى أنّها من خواصّ القطع، فحيث لا قطع و لا علم لا منجّزيّة، فكلّ تكليف لم ينكشف بالقطع و اليقين فهو غير منجّز و لا يصحّ العقاب عليه، و سمّي ذلك بقاعدة (قبح العقاب بلا بيان) أيّ بلا قطع و علم دروس فی علم الأصول، السید محمد باقر الصدر، ج1، ص189.
[1] «و خلافا لذلك مسلك من افترض المنجّزيّة و الحجّيّة لازما ذاتيّا للقطع، فإنّه ادّعى أنّها من خواصّ القطع، فحيث لا قطع و لا علم لا منجّزيّة، فكلّ تكليف لم ينكشف بالقطع و اليقين فهو غير منجّز و لا يصحّ العقاب عليه، و سمّي ذلك بقاعدة (قبح العقاب بلا بيان) أيّ بلا قطع و علم دروس فی علم الأصول، السید محمد باقر الصدر، ج1، ص189.
