علت ذکر زیدی مذهبان در رجال شیعه

[عرفان عزیزی]

استاد سید محمد جواد شبیری فرمودند: موضوع رجال شیعه، «اصحابنا» می باشد و زیدیه خارج از «اصحابنا» است؛ لذا اگر شخصی از زیدیه را در کتب رجالی ترجمه می کنند، زیدیه ای است که روایاتش در احادیث ما نقل شده باشد.برخی شواهد این مدعا عبارتند از:ترجمه ی ابوالجارود که ابن غضائری راجع به او گفته حدیث او در احادیث اصحاب ما بیشتر از زیدیه است[1].یا درترجمه ی سعید بن خثیم زیدی مذهب گفته شده حدیث او دربین احادیث اصحاب ما موجود است[2].درترجمه ی صباح بن یحیی زیدی مذهب نیز ذکر شده است که حدیث او درمیان احادیث اصحاب ما موجود است. [3]شیخ طوسی در فهرست در ترجمه‌ی ابن عقده ی زیدی فرموده که به این علت او را درفهرست اصحاب امامیه ذکر کردم که اختلاط فراوانی با اصحاب ما داشته است وروایات فراوانی از آنها نقل کرده است و برای آنها کتاب نیز نگاشته است.[4] این شواهد مربوط به زیدی مذهبان بود نسبت به راویان عامی نیز چنین است .به عنوان نمونه ابن غضائری پیرامون وهب بن وهب ابوالبختری که قاضی هم بوده گفته است عامی و کذاب است اما او احادیثی از امام صادق دارد که تمام آنها غیر موثق است. [5] 98/11/14

---

[1] زياد بن المنذر، أبو الجارود، الهمدانيّ، الخارفيّ‏؛ روى عن أبي جعفر، و أبي عبد اللّه عليهما السّلام و زياد هو صاحب المقام‏، حديثه في حديث أصحابنا أكثر منه في الزيديّة.الرجال، ابن الغضائری، ج 1، ص 61
[2] - سعيد بن خثيم‏، أبو معمّر الهلاليّ- و أخوه معمّر، كان سعيد زيديّا، و حديثه في حديث أصحابنا الرجال، ابن الغضائری، ج 1، ص 64
[3] صبّاح بن يحيى، المزنيّ، أبو محمّد، كوفيّ، زيديّ، حديثه في حديث أصحابنا، ضعيف، يجوز أن يخرّج شاهدا الرجال، ابن الغضائری، ج 1، ص 70
[4]وانما ذكرناه في جملة أصحابنا لكثرة روايته عنهم وخلطته بهم و تصنيفه لهم الفهرست، شیخ طوسی، ج1، ص73.
[5] وهب بن وهب بن عبد اللّه‏بن زمعة  بن الأسود بن المطّلب بن عبد العزى‏ ، أبو البختريّ، القاضي.كذّاب، عامي، إلّا أنّ له عن جعفر بن محمّد عليه السّلام أحاديث كلّها لا يوثق بها الرجال، ابن الغضائری، ج 1، ص 100