31-ارديبهشت-1399, 11:45
افرادی مثل ابن بطه و حُمید بن زیاد صاحب فهرست بوده اند و با بررسی فهرست شیخ طوسی مشخص می شود که فهرست ابن بطه و حُمید بن زیاد از منابع شیخ طوسی می باشند.
برای مثال از رقم 635 تا رقم 648 همه‌ی طرق تا ابن بطه مشترک است و از ابن بطه به بعد متفاوت می شوند.همچنین از رقم 665 تا رقم 689 در طریق همه‌ی آن ها حُمید وجود دارد این که حُمید یا ابن بطه پی در پی در ترجمه‌ی افرادی آمده است، اتفاقی نیست؛ بلکه نشان دهنده‌ی این است که فهرست ابن بطه و حُمید بن زیاد از منابع شیخ طوسی بوده است، اما اطلاعاتی که در فهرست حُمید بن زیاد می باشد با آن چه که در فهرست شیخ طوسی می باشد، متفاوت است. در فهرست شیخ طوسی بین حُمید و صاحب ترجمه حداکثر یک واسطه وجود دارد، اما در مواردی که نجاشی از فهرست حُمید بن زیاد نقل کرده است الزاما بین حُمید و صاحب ترجمه یک واسطه نیست و گاهی واسطه ها بیش از یک نفر می باشند.
به نظر می رسد فهرست حُمید بن زیاد در اختیار شیخ طوسی نبوده است و فهرستِ فهرست حُمید در اختیار شیخ بوده است؛ یعنی حُمید بن زیاد علاوه بر فهرست مفصلی که داشته، یک فهرستی بر فهرست مفصلش هم داشته است که در آن مثلا بیان کرده است که این پنجاه کتاب را از طریق این استاد نقل می کنم، این سی کتاب را از طریق این استاد نقل می کنم و ...، در واقع کل کتاب هایی را که از طریق یک استاد نقل می کند جدا کرده است و به ترتیب آورده است؛ یعنی فهرستی است که بر اساس مشایخ حُمید مرتب شده است اما در مقام بیان طرق تفصیلی نمی باشد، بلکه در مقام بیان این است که این کتاب ها را استادش ( چه مستقیم و چه با واسطه) روایت کرده است و این فهرست بر فهرست در اختیار شیخ بوده است که بر اساس مشایخ مرتب شده است و با مراجعه به ترجمه‌ی افرادی که در فهرست شیخ در طریق آن ها حُمید واقع شده است این مطلب روشن می شود.98/11/21
برای مثال از رقم 635 تا رقم 648 همه‌ی طرق تا ابن بطه مشترک است و از ابن بطه به بعد متفاوت می شوند.همچنین از رقم 665 تا رقم 689 در طریق همه‌ی آن ها حُمید وجود دارد این که حُمید یا ابن بطه پی در پی در ترجمه‌ی افرادی آمده است، اتفاقی نیست؛ بلکه نشان دهنده‌ی این است که فهرست ابن بطه و حُمید بن زیاد از منابع شیخ طوسی بوده است، اما اطلاعاتی که در فهرست حُمید بن زیاد می باشد با آن چه که در فهرست شیخ طوسی می باشد، متفاوت است. در فهرست شیخ طوسی بین حُمید و صاحب ترجمه حداکثر یک واسطه وجود دارد، اما در مواردی که نجاشی از فهرست حُمید بن زیاد نقل کرده است الزاما بین حُمید و صاحب ترجمه یک واسطه نیست و گاهی واسطه ها بیش از یک نفر می باشند.
به نظر می رسد فهرست حُمید بن زیاد در اختیار شیخ طوسی نبوده است و فهرستِ فهرست حُمید در اختیار شیخ بوده است؛ یعنی حُمید بن زیاد علاوه بر فهرست مفصلی که داشته، یک فهرستی بر فهرست مفصلش هم داشته است که در آن مثلا بیان کرده است که این پنجاه کتاب را از طریق این استاد نقل می کنم، این سی کتاب را از طریق این استاد نقل می کنم و ...، در واقع کل کتاب هایی را که از طریق یک استاد نقل می کند جدا کرده است و به ترتیب آورده است؛ یعنی فهرستی است که بر اساس مشایخ حُمید مرتب شده است اما در مقام بیان طرق تفصیلی نمی باشد، بلکه در مقام بیان این است که این کتاب ها را استادش ( چه مستقیم و چه با واسطه) روایت کرده است و این فهرست بر فهرست در اختیار شیخ بوده است که بر اساس مشایخ مرتب شده است و با مراجعه به ترجمه‌ی افرادی که در فهرست شیخ در طریق آن ها حُمید واقع شده است این مطلب روشن می شود.98/11/21
