پذیرش مبنای خطابات قانونیه از جانب استاد گنجی

[خیشه]

استاد گنجی فرمودند: مبنای خطابات قانونیه صحیح است؛ زیرا اولا ظاهر خطابات شرعیه این است که خطاب شامل قادر و عاجز می­شود. ثانیا عقلاء نیز برای جعل قوانینشان روش خطابات قانونیه را تبعیت می­کنند ثالثا مقیداتی که برای خطاب قانونیه مطرح شده ناظر به فعلیت احکام نیست بلکه ناظر به تنجز احکام است. یعنی خطابات به صورت کلی جعل و به صورت کلی به فعلیت میرسند ولی در حق عاجز تنجز پیدا نمیکنند.

یکی از اشکالاتی که بر خطابات قانونیه مطرح میشود این است که اگر غرض از تکلیف کردن، انبعاث مکلف است و اگر خطاب شامل عاجز بشود، این غرض در حق او وجود ندارد و منجر به لغویت میشود.

مرحوم امام جواب میدهد به این که اگر مخاطب خطابات شرعیه خصوص عاجزین بود، لغو بود ولی عاجزین و قادرین مشترک هستند و همین که فی الجمله(قادرین) غرض در حق انها وجود دارد کفایت میکند و لغو نیست.

استاد گنجی در مقام دفاع از مرحوم امام فرمود: جعل خطاب به صورت عام یک فایده دیگری دارد و ان این است که به عاجز فهمانده میشود که خطاب عمومیت دارد و عاجز هست در بعضی موارد در صدد برطرف کردن عجز خود نزدیک کردن خود به مولا میشود.