8-خرداد-1399, 13:57
استاد سید مصطفی حسینی نسب(زید عزه) می فرماید: عصمت هم جنبه اختیاری دارد و هم عنایت ویژه الهی است.اجمالا عرض کنم که عصمت ملكه نفسانى است كه انسان را از اينكه مرتكب گناه گردد، باز مىدارد. بنابر اين از یک سو، عصمت مستند به اختيار آدمى است، و در انسانهايى يافت مى شود كه با حسن اختيار خود آن را كسب كنند و از سوی دیگر هم موهبتي است که خداي متعال به حكمت بالغه خويش اين صفت را به كساني عطا نموده تا بدون اشتباه و خطا، راهنمايان بشر به سوي سعادت باشند. بنابراين عصمت مقام كسبى و موهبتى است كه انسان با اختيار خود آن را اكتساب مى كند ولی توفيق خاص الهى هم مى خواهد. برای درك اين مسئله به چند نکته توجه کنید: الف) پيامبران و امامانعليهم السلام داراى اراده بشرىاند و براى تحصيل هر چه بيشتر مقامات معنوى مىكوشند. آنها اهل صبر، جهاد، زهد و تقوا هستند.
ب) خداوند متعال به قابليت ممتاز پيامبران و امامان، براى تحصيل مقامات معنوى و شايستگى آنان براى بر عهده گرفتن مسئوليت هدايت جامعه علم دارد. در حقيقت چون خداوند به علم پیشین خود می داند که آنها قابليت و شايستگى لازم را به اختيار خود کسب خواهند کرد،آنها را برای انجام مسوولیتی خاص انتخاب کرده و به آنها توانایی های خاصی اعطا می کند. به تعبیر قرآن: وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا وَ كانُوا بِآياتِنا يُوقِنُونَ (سجده (32)، آيه 42)
ج) سپردن هر مسئوليتى با دادن امكانات لازم همراه است. امامت جامعه از اين قاعده مستثنا نيست. از اين رو، خداوند آنان را از علم لازم و عصمت لازم براى بر عهده گرفتن مسئوليت امامت بهرهمند مىگرداند. اين ويژگى هنگام عهده دارى مسئوليت براى امامانعليهم السلام محسوس مىشود. هارون بن فضیل که از اصحاب امام هادی(ع) است، نقل می کندکه روزی در در كنار ایشان ایستاده بودم. ناگاه امام فرمود:« إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ » امام جوادعليه السلام در گذشت. پرسیدم: از كجا دانستيد؟ فرمود: در برابر خدا فروتنى و خضوعى در دلم افتاد كه برايم سابقه نداشت.(اصول كافى، ج 2، ص 812)
در اوايل دعاى ندبه به مجموع اين سه واقعيت نورانى اشاره شده است:« وَ لا اضْمِحْلالَ بَعْدَ أَنْ شَرَطْتَ عَلَيْهِمُ الزُّهْدَ فِى دَرَجَاتِ هَذِهِ الدُّنْيَا الدَّنِيَّةِ وَ زُخْرُفِهَا وَ زِبْرِجِهَا فَشَرَطُوا لَكَ ذَلِكَ وَ عَلِمْتَ مِنْهُمُ الْوَفَاءَ بِهِ فَقَبِلْتَهُمْ وَ قَرَّبْتَهُمْ وَ قَدَّمْتَ لَهُمُ الذِّكْرَ الْعَلِيَّ وَ الثَّنَاءَ الْجَلِيَّ وَ أَهْبَطْتَ عَلَيْهِمْ مَلائِكَتَكَ وَ كَرَّمْتَهُمْ بِوَحْيِكَ وَ رَفَدْتَهُمْ بِعِلْمِكَ»