ارتباط مساله ی اصاله الحظر با نظریه ی حق الطاعه

[عرفان عزیزی]

شهید صدر برای رد قبح عقاب بلا بیان از جهت تاریخی فرموده اند که این قاعده از زمان وحید بهبهانی به عنوان اصل مسلم عقلی بیان شده است و عده ی زیادی از قدما قائل به اصاله الحظر بودند.درتفاوت بحث اصاله الحظر و الاباحه با مبحث برائت و حق الطاعه دو فرق بیان شده است.اول اینکه مبحث اول ناظر به قبل از تشریع است اما مبحث دوم با لحاظ شریعت است.فرق دوم این است که در مبحث اول شک فرض نشده است و حال آنکه مصب بحث دوم شک در تکلیف است.
استاد معتقدند شهید صدر نمی تواند قائلین به اصاله الحظر را در زمره ی قائلین به حق الطاعه قرار دهد زیرا دربحث اصاله الحظر و الاباحه فرض شده که قبل از تشریع می خواهیم حکم عقل را ببنیم و طاعت در جایی فرض دارد که تشریعی صورت گرفته باشد بعد بگوییم مولا حق اطاعت دارد ولو در تکالیف محتمل.استاد رضا زاده در دفاع از شهید صدر فرمودند ممکن است حق اطاعت تصویر نشود اما حق الاحترام که در کلام شهید صدر مطرح شده است قبل از تشریع نیز وجود دارد واساسا حق الطاعه یکی از مصادیق حق الاحترام است و روح اصلی نظریه ی شهید صدر دائر مدار احترام مولاست.
دردفاع از استاد لاریجانی می توان گفت که تلازمی بین حظر قبل از تشریع و بعد از تشریع نیست چرا که درست است که همان نکته ی احترام مولا قبل از تشریع ،بعد از تشریع نیز موجود است اما نکته ای جدیدی هم وجود دارد که بیان باشد از ورود شارع به تبیین محرمات و واجبات لذا ممکن است عقل بعد از اینکه شارع ورود به این حیطه پیدا کرد حکم قبل از تشریع را نداشته باشد.99/6/31