چاره ای برای حلال بودن رهن خانه وجود ندارد؟؟

[حسین بن علی]

در رهن خانه گفته شده نباید برای قرض، شرط اجاره قرار داده شود تا مستلزم ربا باشد؛ بلکه برای اجاره شرط قرض بگذارد و بگوید اجاره دادن مشروط به قرض الحسنه است

این کار که نوعی حیله در ربا است طبق نظر مرحوم امام و هرکسی که حیل ربا را ممنوع می داند باطل است؛ اما علاوه بر ایشان، آقای سیستانی و شهید صدر نیز که حیل ربا را می پذیرند؛ در اینگونه رهن خانه اشکال می کنند

اشکال این است که اجاره مشروط به قرض و قرض مشروط به اجاره عرفا تفاوت ندارد و روایات مانعه شامل هر دو فرض می شود  به عبارت دیگر شرط یعنی اتصال بین دو امر ولذا فرقی ندارد چه چیزی مشروط و چه چیزی شرط باشد پس بین قرض به شرط اجاره و اجاره به شرط قرض تفاوت نیست.

برای رفع اشکال چند راه حل ارائه شده است

یکی از روشها این است که مستاجر خطاب به صاحب خانه بگوید: "سه دانگ خانه را یکساله را به مبلغ پنجاه میلیون (همان مبلغ رهن) از شما می خرم همراه خیار یکساله، و سه دانگ دیگر را به مبلغ هر ماه صد هزار تومان، اجاره می­کنم". پس مبلغ صد هزار تومان بابت اجرت ماهیانه­ی سه دانگ و مبلغ پنجاه میلیون به عنوان مبلغ بیع الخیار خواهد بود. با رسیدن انتهای اجاره، صاحب خانه پنجاه میلیون را به مستاجر پرداخت کرده و بیع الخیار را فسخ می­کند.

راه های دیگری نیز پیشنهاد شده است مثل قرارداد صوری امضا شود و از آنجا که مستاجر و صاحب خانه راضی به تصرف هستند؛ تصرفات صحیح باشد؛ البته تصرف اعتباری مانند بیع و... در پول رهن صحیح نیست اما می تواند معامله کلی در ذمه کند و پول رهن را به عنوان اداء دین پرداخت کند.