امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
نظارت تعلیل به امور مرتکزه
#1
یکی از بیاناتی که برای عدم اختصاص صحیحه اول زراره به باب وضو و استفاده قاعده عام از این صحیحه وجود دارد، بیان مرحوم آخوند است.
بیان ایشان به تقریب بنده از چند مقدمه تشکیل میشود:
1.در ذیل این روایت (فانه علی یقین من وضوئه و لا ینقض الیقین...) تعلیلی وارد شده مبنی بر این که چون یقین به وضو دارد و شک در بقای آن دارد پس نباید از یقینش دست بردارد.
2. تعلیلات ناظر به امور مرتکزه در اذهان عقلاست.
3. استصحاب مرتکزه در ذهن عقلا یک قاعده عام بوده و اختصاصی به باب وضو ندارد.
نتیجه: ظهور تعلیل مذکور در روایت در عمومیت داشتن این قاعده است.
توضیح بیان مرحوم آخوند: استاد در توضیح این مطلب فرمودند یکوقت ما استصحاب را بالفعل از بناءات عقلایی می دانیم که این مبنایی بوده و امثال مرحوم صدر به چنین استصحابی قایل اند.
ولی لازم نیست برای تقریب مرحوم آخوند به چنین بنای عقلایی قایل باشیم بلکه دو صورت دیگر در ارتکازات عقلایی وجود دارد که می تواند استفاده عمومیت قاعده را تصحیح کند:
صورت اول اینست که عقلا بالفعل نسبت به استصحاب سیره ای ندارند ولی یک ارتکاز شانی مبنی بر عمل به استصحاب دارند و شارع با جعل این قاعده آن ارتکاز شانی را بالفعل میکند و با توجه به عام بودن آن ارتکاز شانی جعل شارع نیز ظهور در عموم خواهد داشت.
صورت دوم اینست که بگوییم عقلا نه شانا نه فعلا بنایی بر عمل به استصحاب ندازند ولی این که بین موارد استصحاب فرقی وجود ندارد را در ارتکازشان دارند یعنی می گویند اگر شارع استصحاب را جعل کند فرقی بین باب وضو و غیر وضو وجود ندارد و همین ارتکاز عدم فرق منشا ظهور در عموم خواهد بود.
اشکال مرحوم صدر به مرحوم آخوند: استاد شبیری به نقل از مرحوم صدر فرمودند تعلیلات لزوما به امور مرتکزه ناظر نیستند چون گاهی تعلیلات به جهت اعطای قاعده است همانطور که مثلا در کتب فقهی یک فتوا را معلل می کنند به یک قاعده شرعی که ممکن آن قاعده اصلا عقلایی نباشد و تعبدی محض باشد.
اشکال استاد به مرحوم آخوند: خود استاد نیز به مرحوم آخوند اشکال کردند به اینکه لازم نیست تعلیل به ارتکازات عقلایی ناظر باشد بلکه می تواند به ارتکازات شرعیه ناظر باشد مثلا در همین باب وضو روایاتی داریم گه دال بر عدم لزوم وضو گرفتن در جاییست که حالت سابقه بر طهارت است و این روایات می تواند عامل ایجاد یک ارتکاز شرعی باشد و تعلیل موجود در صحیحه اول زراره نیز می تواند ناظر به همین روایات مرتکزه باشد و چون این روایات مختص باب وضوست دیگر نمی توان به عام بودن این ارتکاز شرعی استناد کرد.
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  تعلق امر و نهی به امور خارج از محل ابتلاء3 مسعود عطار منش 0 2,170 3-آذر-1397, 12:28
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  تعلق امر و نهی به امور خارج از محل ابتلاء2 مسعود عطار منش 0 1,934 3-آذر-1397, 12:27
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  نکته علمی:  برخی از نکات مؤثر در استفادۀ عموم از تعلیل مسعود عطار منش 0 2,128 22-فروردين-1397, 06:49
آخرین ارسال: مسعود عطار منش

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان