آیت الله شبیری:استصحاب در شبهات حکمیه

[مسعود عطار منش]

به نقل استاد شبیری از والد معظمشان جریان استصحاب در شبهات حکمیه با یک اشکال مواجه است و آن عبارتست از عدم ترجیح اطلاق افرادی نسبت به اطلاق احوالی.
توضیح مطلب اینست که دلیل استصحاب یک اطلاق افرادی دارد نسبت به شبهات موضوعیه و حکمیه و یک اطلاق احوالی دارد نسبت به حالت قبل الفحص و بعد الفحص. لازمه این دو اطلاق اینست که در شبهات حکمیه قبل از فحص بتوان استصحاب جاری کرد و این غیر قابل التزام است لذا یا باید از اطلاق احوالی شبهات حکمیه زفع ید کرد و یا اساسا از اطلاق افرادی نسبت به اصل شبهات حکمیه رفع ید کرد و هیچیک بر دیگری ترجیح ندارد.

[105767]

یه جوابی بعض اساتید دام ظله دارند که دلیل استصحاب نسبت به شبهات حکمیه قبل فحص اصلا اطلاق نداره چون استصحاب در این فرض واضح البطلان است و این قرینه لبیه مانع انعقاد اطلاق میشود و لذا دورانی بین این دو اطلاق محقق نمی شود تا بحث بکنیم که مرجح دارد یا ندارد.
استاد دام ظله کلام پدر بزرگوارشون رو قبول دارند؟

[1972392352]

یه جوابی بعض اساتید دام ظله دارند که دلیل استصحاب نسبت به شبهات حکمیه قبل فحص اصلا اطلاق نداره چون استصحاب در این فرض واضح البطلان است و این قرینه لبیه مانع انعقاد اطلاق میشود و لذا دورانی بین این دو اطلاق محقق نمی شود تا بحث بکنیم که مرجح دارد یا ندارد.
استاد دام ظله کلام پدر بزرگوارشون رو قبول دارند؟

سلام حضرت آیة الله هم قائل هستند که اطلاق وجود نداره؛ لکن استدلال این است که گرچه علم به خروج داریم لکن در کیفیت خروج شک داریم و نمیدانیم این خروج به شکل عدم اراده اطلاق احوالی است و یا عدم اراده اطلاق افرادی؟ و هیچ یک نیز بر دیگری ترجیحی ندارد و مرتبه خلاف ظاهر در هر دو یکسان است.

[105767]

سلام و رحمه
اگر هم این منظور ایشون دام ظله باشه باز شاید بشه گفت وقتی قرینه لبیه باشه بر عدم اراده شبهه حکمیه قبل از فحص پس میگیم مولا نسبت به شبهه حکمیه قبل الفحص در مقام بیان نیست ولی نسبت به بقیه صور و فروض میگیم قرینه بر خلاف نداریم مولا هم که در مقام بیان است پس اطلاق دارد و شامل شبهه حکمیه بعد الفحص هم می شود. و دلیل نداریم که از این اطلاق رفع ید کرد.
شما میدونید فرزند محقق ایشون دام ظلهما نظرشون چیه؟

[105767]

سلام و رحمه
اگر هم این منظور ایشون دام ظله باشه باز شاید بشه گفت وقتی قرینه لبیه باشه بر عدم اراده شبهه حکمیه قبل از فحص پس میگیم مولا نسبت به شبهه حکمیه قبل الفحص در مقام بیان نیست ولی نسبت به بقیه صور و فروض میگیم قرینه بر خلاف نداریم مولا هم که در مقام بیان است پس اطلاق دارد و شامل شبهه حکمیه بعد الفحص هم می شود. و دلیل نداریم که از این اطلاق رفع ید کرد.
شما میدونید فرزند محقق ایشون دام ظلهما نظرشون چیه؟

[مسعود عطار منش]

نظر ایشون هم مثل پدرشونه.
ایشون در توضیح این اشکال می فرمودند علم ما به عدم جریان استصحاب در شبهات حکمیه قبل الفحص به همان میزانی که اطلاق احوالی را زیر سیوال می برد اطلاق افرادی را هم زیر سوال می برد چون در هر دو طرف تنها یک خلاف ظاهر رخ می دهد گر چه در فرض رفع ید از اطلاق افرادی تعداد بیشتری از تحت دلیل خارج می شوند ولی این که تعداد بیشتر است مهم نیست بلکه میزان، خلاف ظاهر بیشتر است که حتی ممکن است اطلاق احوالی ظهورش اقوی باشد از اطلاق افرادی چون لا اقل در برخی ادله استصحاب تصریح به عدم لزوم فحص شده و این باعث می شود احتمال این که این دلیل اساسا ناظر به مواردی باشد که استصحاب بدون فحص جاری می شود قوی تر شود.
البته بنده با شما موافقم و فعلا بیان استاد برای بنده هضم نشده.

[105767]

تشکر بابت توضیحات و وفقک الله سبحان لمرضاته
باید فکر کرد که چه چیزی به ذهن مبارک این دو بزرگوار دام ظلهما بوده و این دقتی است که نمیدونم به ذهن دیگران هم رسیده یا خیر.
ولی ذهن قاصر حقیر تصدیق نمیکنه و ذهن ساذج و عرفی شاید به این دوران نمیرسه و راحت میگه میدونم این قسمت منظورش نیست و دیگه اصلا به ذهنش نمیرسه که حالا ممکنه اصلا شبهه حکمیه رو مد نظر نداشته نه فقط یک حالت خاص آن به نحوی که نشه به اطلاق تمسک کرد برای نفی احتمال دوم.