سؤال: آیاتنافی درکلمات شیخ درتقدیم دلیل احتیاط یابراءت وجوددارد؟

[عادل]

مرحوم شیخ اعلی الله مقامه در کتاب فراءد بحث علم اجمالی بین اقلّ و اکثر جلد2چاپ مجمع الفکرالإسلامی صفحه331-333 میفرمایند: دلیل عقلی احتیاط مورود ادلّه براءت شرعی است و عکس آن را که مرحوم صاحب فصول فرموده اند رد مینمایند ولی در نهایت میفرمایند: نعم لو کان مستند الاحتیاط أخبار الاحتیاط، کان لحکومة تلک الأخبار علی أخبار البراءة وجه أشرنا الیه فی الشبهة التحریمیّة ...
حال سؤال از اعزّۀ بزرگوار این است که آیا مصنّف رحمه الله در شک در اصل تکلیف این بیان را قبول فرموده که ادلّه شرعیه احتیاط مقدم بر ادلّه شرعی براءت باشد و دلیل عقلی احتیاط مورود باشد و یا مختار وی امری دیگر است؟ و در مواردی دلیل عقلی را هم به عنوان بیان بر ادلّه شرعیّه احتیاط مقدم فرموده و گاهی ادلّه شرعیّه براءت را معارض ددلیل براءت میدانند و نه محکوم؟

[رضا اسکندری]

سلام
مطابق آنچه مرحوم شیخ در شبهه تحریمیه فرموده اند اگر ما اخبار احتیاط را حمل بر ارشاد نکنیم و مفاد آنها را تکلیف ظاهری به وجوب کف و ترک دخول در شبهه بدانیم، اخبار احتیاط حاکم بر ادله برائت خواهند بود چرا که مفاد ادله برائت عدم استحقاق عقاب بر مخالفت حکم مجهول است و اخبار احتیاط دال بر تکلیف ظاهری.
و لذا مرحوم شیخ راه تفصی را حمل اخبار احتیاط بر ارشاد می داند.
این مطلب را در مباحث مختلفی از کلام شیخ می توان مشاهده کرد. از جمله:
أنّ مقتضى أكثر أدلّة البراءة المتقدّمة- و هي جميع آيات الكتاب، و العقل، و أكثر السنّة، و بعض تقريرات الإجماع- عدم استحقاق العقاب على مخالفة الحكم الذي لا يعلمه المكلّف، و من المعلوم أنّ هذا من مستقلّات العقل الذي لا يدلّ أخبار التوقف و لا غيرها من الأدلة النقليّة على خلافه، و إنّما يثبت أخبار التوقف- بعد الاعتراف بتماميّتها على ما هو المفروض- تكليفا ظاهريّا بوجوب الكفّ و ترك المضيّ عند الشبهة، و الأدلّة المذكورة لا تنفي هذا المطلب، فتلك الأدلّة بالنسبة إلى هذه الأخبار من قبيل الأصل بالنسبة إلى الدليل، فلا معنى لأخذ الترجيح بينهما.
فرائد الاصول جلد 2 صفحه 74