11-اسفند-1393, 22:28
در توضیح قاعده «ما یضمن لصحیحه یضمن لفاسده و ما لا یضمن» باید دید در فرض صحّت و بطلان معامله، مراد از ضمان چیست؟
در هر یک از این دو حالت، چهار إحتمال بدوی وجود دارد:
1- قبل القبض قبل التلف. 2- قبل القبض بعد التّلف. 3- بعد القبض قبل التلف. 4- بعد القبض بعد التلف.
در مورد صحیح، صورت اولی مراد است، ولی در مورد فاسد، صورت رابعه مراد می باشد.
امّا الصحیح: ضمان به این معناست که در فرض عدم قبض و عدم تلف، بایع باید مبیع را به مشتری دهد و مشتری باید ثمن را به بایع دهد. ولی در هبه موهوب له لازم نیست چیزی را تحویل واهب دهد.
و سه فرض دیگر مراد نیست. امّا احتمال دوم، به این خاطر که بیع منفسخ می شود و مبیع از جیب بایع می رود و لا یقال: انّ الإنسان ضامنٌ لأمواله. أمّا إحتمال سوم: ضمان معنا ندارد؛ زیرا فرض این است که مبیع را به مشتری تحویل داده است. امّا احتمال چهارم: مبیع از جیب مشتری می رود، ولی لا یقال: انّ الانسان ضامنٌ لأمواله.
امّا الفاسد: صورت چهارم مراد است، یعنی مشتری ضامن مثل یا قیمت مبیع است، ولی در هبه ضامن نیست.
و سه فرض دیگر مراد نیست؛ امّا إحتمال اوّل: زیرا فرض این است که معامله باطل است و امّا إحتمال دوم: زیرا لا یقال: انّ الانسان ضامن لامواله. و امّا احتمال سوم، به خاطر اینکه اگر مراد این معنا باشد در هبه نیست باید ضمان وجود داشته باشد.
در هر یک از این دو حالت، چهار إحتمال بدوی وجود دارد:
1- قبل القبض قبل التلف. 2- قبل القبض بعد التّلف. 3- بعد القبض قبل التلف. 4- بعد القبض بعد التلف.
در مورد صحیح، صورت اولی مراد است، ولی در مورد فاسد، صورت رابعه مراد می باشد.
امّا الصحیح: ضمان به این معناست که در فرض عدم قبض و عدم تلف، بایع باید مبیع را به مشتری دهد و مشتری باید ثمن را به بایع دهد. ولی در هبه موهوب له لازم نیست چیزی را تحویل واهب دهد.
و سه فرض دیگر مراد نیست. امّا احتمال دوم، به این خاطر که بیع منفسخ می شود و مبیع از جیب بایع می رود و لا یقال: انّ الإنسان ضامنٌ لأمواله. أمّا إحتمال سوم: ضمان معنا ندارد؛ زیرا فرض این است که مبیع را به مشتری تحویل داده است. امّا احتمال چهارم: مبیع از جیب مشتری می رود، ولی لا یقال: انّ الانسان ضامنٌ لأمواله.
امّا الفاسد: صورت چهارم مراد است، یعنی مشتری ضامن مثل یا قیمت مبیع است، ولی در هبه ضامن نیست.
و سه فرض دیگر مراد نیست؛ امّا إحتمال اوّل: زیرا فرض این است که معامله باطل است و امّا إحتمال دوم: زیرا لا یقال: انّ الانسان ضامن لامواله. و امّا احتمال سوم، به خاطر اینکه اگر مراد این معنا باشد در هبه نیست باید ضمان وجود داشته باشد.
