6-خرداد-1394, 13:03
مراد از بالا رفتن از مازمین در صورت ازدحام، بیان مشعر تعبدی است یا بیانی عرفی است:
گفته شده حد مشعر الحرام از مازمین تا وادی محسر می باشد. مازمین، دو کوهی است که در ابتداء مشعر قرار دارد. اما در حال ازدحام جمعیت، طبق روایت سماعه، می توان از مازمین بالا رفت. در این روایت چنین آمده: «مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا كَثُرَ النَّاسُ بِجَمْعٍ- وَ ضَاقَتْ عَلَيْهِمْ كَيْفَ يَصْنَعُونَ- قَالَ يَرْتَفِعُونَ إِلَى الْمَأْزِمَيْنِ.» . طبق روایت، در حال ازدحام بالا رفتن از مازمین برای وقوف جائز است.
در کتاب مرتقی اشکال کرده اند که مقصود امام علیه السلام بیان مشعر تعبدی نیست. بلکه می خواهند بفرمایند که وقتی جمعیت زیاد شود، مردم به سمت مازمین می روند. شاهد بر این مطلب این است که نفرموده اند «یرتفعون علی المازمین» تا به معنای رفتن بالای کوه و خروج از مشعر باشد. عبارت ایشان این چنین است:«. هذا الحكم مقطوع به في كلام الأصحاب- كما فى «المدارك و مستنده رواية سماعة قال: «قلت لأبى عبد اللّه عليه السّلام إذا كثر الناس بجمع و ضاقت عليهم كيف يصنعون؟ قال: يرتفعون الى المأزمين. و هذا الرواية غير صريحة فى المدعى إذ يمكن أن يراد بها بيان ان المشعر ينتهي بالمأزمين لا بما قبله مما يلي منى، فلا يتحقق التحقيق على الحاج و انه للحاج ان يقف اين ما يشاء إلى المأزمين، و لذا لم يقل يرتفعون على المأزمين و إنما قال: الى. فتدبر»(المرتقى إلى الفقه الأرقى - كتاب الحج، ج2،ص:304-305)
اما این کلام هم خلاف ظاهر است. وقتی بیان می شود که محدوده مشعر بین مازمین و وادی محسر است، بنابراین خود مازمین و وادی محسر، خارج از مشعر می باشند. علاوه بر این که اساسا کلمه «یرتفعون» با «علی» متعدی نمی شود، بلکه با «الی» متعدی می شود. این کلمه تفاوت دارد با کلمه «یصعدون» که با هر دو متعدی می شود. یصعدون علیه نیز در شیب تند بکار می رود، اما در شیب ملایم یصعدون الیه بکار می رود. از طرف دیگر در روایت علاوه بر مشعر دو فرض دیگر هم مطرح شده است و امام علیه السلام در آن فرموده اند که در صورت ازدحام در عرفات، به کوهی که خارج از عرفات است، بروند و یا در منی نیز در صورت ازدحام به وادی محسر که قطعا خارج از منی است، بروند، در این سیاق که امام در مقام بیان وقوف تعبدی است، حمل مازمین بر عدم وقوف تعبدی، خلاف ظاهر است.
گفته شده حد مشعر الحرام از مازمین تا وادی محسر می باشد. مازمین، دو کوهی است که در ابتداء مشعر قرار دارد. اما در حال ازدحام جمعیت، طبق روایت سماعه، می توان از مازمین بالا رفت. در این روایت چنین آمده: «مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا كَثُرَ النَّاسُ بِجَمْعٍ- وَ ضَاقَتْ عَلَيْهِمْ كَيْفَ يَصْنَعُونَ- قَالَ يَرْتَفِعُونَ إِلَى الْمَأْزِمَيْنِ.» . طبق روایت، در حال ازدحام بالا رفتن از مازمین برای وقوف جائز است.
در کتاب مرتقی اشکال کرده اند که مقصود امام علیه السلام بیان مشعر تعبدی نیست. بلکه می خواهند بفرمایند که وقتی جمعیت زیاد شود، مردم به سمت مازمین می روند. شاهد بر این مطلب این است که نفرموده اند «یرتفعون علی المازمین» تا به معنای رفتن بالای کوه و خروج از مشعر باشد. عبارت ایشان این چنین است:«. هذا الحكم مقطوع به في كلام الأصحاب- كما فى «المدارك و مستنده رواية سماعة قال: «قلت لأبى عبد اللّه عليه السّلام إذا كثر الناس بجمع و ضاقت عليهم كيف يصنعون؟ قال: يرتفعون الى المأزمين. و هذا الرواية غير صريحة فى المدعى إذ يمكن أن يراد بها بيان ان المشعر ينتهي بالمأزمين لا بما قبله مما يلي منى، فلا يتحقق التحقيق على الحاج و انه للحاج ان يقف اين ما يشاء إلى المأزمين، و لذا لم يقل يرتفعون على المأزمين و إنما قال: الى. فتدبر»(المرتقى إلى الفقه الأرقى - كتاب الحج، ج2،ص:304-305)
اما این کلام هم خلاف ظاهر است. وقتی بیان می شود که محدوده مشعر بین مازمین و وادی محسر است، بنابراین خود مازمین و وادی محسر، خارج از مشعر می باشند. علاوه بر این که اساسا کلمه «یرتفعون» با «علی» متعدی نمی شود، بلکه با «الی» متعدی می شود. این کلمه تفاوت دارد با کلمه «یصعدون» که با هر دو متعدی می شود. یصعدون علیه نیز در شیب تند بکار می رود، اما در شیب ملایم یصعدون الیه بکار می رود. از طرف دیگر در روایت علاوه بر مشعر دو فرض دیگر هم مطرح شده است و امام علیه السلام در آن فرموده اند که در صورت ازدحام در عرفات، به کوهی که خارج از عرفات است، بروند و یا در منی نیز در صورت ازدحام به وادی محسر که قطعا خارج از منی است، بروند، در این سیاق که امام در مقام بیان وقوف تعبدی است، حمل مازمین بر عدم وقوف تعبدی، خلاف ظاهر است.
