اطلاق ادله بدليت نسبت به جميع آثار مبدل

[اشکذری]

احداث حدث پس از تیمم بدل از غسل حیض
در صورتی که حائض به جهتی نتواند غسل حیض نماید باید بدل از غسل تیمم نماید. اطلاق ادله بدلیت «التراب احد الطهورین» شامل حائض بوده و بدلیت و وجوب تیمم را اثبات می‌کنند. با توجه به اطلاق مزبور تمام خصوصیات و اثرات غسل به بدل سرایت نموده و به مانند دیگر مواردی که تیمم بدل از غسل قرار می‌گیرد احکام غسل نیز مترتب می‌گردد. از جمله اینکه طاهر محسوب شده و می‌تواند همه افعال شخص طاهر را انجام دهد؛ مانند آنکه نماز بخواند و وارد مسجد شود.
از دیگر احکام غسل آن است که به حدوث حدث اصفر باطل نمی‌شود. از این رو تیمم نیز با احداث اصغر از بین نمی‌رود و متیمم در این صورت برای اموری مثل نماز فقط باید وضو بگیرد.
ديدگاه مرحوم خوئي نسبت به ادله بدليت و ثمره آن در مقام
ادله «التراب احد الطهورین» تنها بر بدلیت تیمم در طهارت و ازاله حدث دلالت دارند. این دست روایات ناظر به چیزی هستند که به وسیله غسل محقق می‌شد و شخص معذور ناچار است به جهت عذر خود به بدل روی آورد. اثری که غسل به وجود می‌آورد طهارت و رفع حدث بود و این مقدار را ادله بدلیت برای تیمم اثبات می‌کنند. لکن دیگر احکام و آثار غسل ارتباطی به تیمم نداشته و دلیل بدلیت نظارتی به آنها نداشته برای تیمم اثبات نمی‌کند. بدین ترتیب ورود به نماز با تیممی که پس از آن حدث اصغر واقع شده است نیاز به دلیل داشته و به اقتضای فقدان دلیل مکلف به ناچار لازم است احراز شرط طهارت نموده و دوباره –علاوه بر وضو- تیمم بدل از غسل نماید.
نقد ديدگاه مرحوم خوئي و تثبيت اطلاق ادله بدليت
ادله بدلیت مطلق است. روایت «التراب احد الطهورین» و دیگر روایات بدلیت تراب را معادل آب قرار داده و طهارت حاصل از تراب را به مانند طهارت حاصل از آب قرار داده‌اند. بدین ترتیب بدلیت همه جهات و آثار را شامل بوده و چنانکه مبدل (غسل) با حدث اصغر باطل نمی‌شود بدل نیز با حدث اصغر باطل نمی‌شود.
ثمره بحث:
ادله بدليت اطلاق داشته و ادعاي اجمال نسبت به جريان آثار مبدل ناصواب است.