امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
یحیی بن ابی العلا
#1
در روایات فردی به نام یحیی بن ابی العلا وجود دارد که در کتاب نجاشی، یک موضع از رجال شیخ و یک موضع از رجال برقی به نام یحیی بن العلا ذکر شده است و در مواضع دیگر با نام یحیی بن ابی العلا
مرحوم نجاشی او را در ضمن ترجمه خودش و پسرش توثیق کرده است.
با این حال در نرم افزار درایه النور و هم چنین اسناد شیخ صدوق در بررسی اسناد تمام روایات او از جهت ایشان ضعیف شمرده شده است و در تقویم او چیزی ثبت نشده است.
آیا دلیل خاصی بر عدم وثاقت ایشان (با وجود توثیق صریح نجاشی) وجود دارد؟ خصوصا تکرار این مساله در نرم افزار اسناد شیخ صدوق احتمال اشتباه در نرم افزار را کاهش می دهد.
دوستان لطفا در این مورد اظهار نظر بفرمایند.
پاسخ
 سپاس شده توسط احمدرضا
#2
بسم الله الرحمن الرحيم
اول. گویا هم پسر و هم پدر از عامه هستند. همانطور که نجاشی بیان کرده است و هو أخلط بنا من أبيه و أدخل فينا، و كان أبوه- يحيى بن العلا- قاضيا بالري‏. این احتمال را علامه شوشتری نیز داده اند.
دوم. بر خلاف گفته ی صاحب رجال برقی و شیخ و علامه شوشتری نام صحیح آن است که نجاشی گفته است یعنی همان یحیی بن العلا البجلی الرازی. این نامی است که در کتب عامه آمده و البته وی را متروک و کذاب خوانده اند.
سوم. در رجال ، یحیی بن ابی العلا نیز داریم ولی او الباهلي البصري می باشد که البته در رجال اهل تسنن از او یاد شده است.
چهارم. اساسا معلوم نیست که منظور از یحیی بن ابی العلا که در کافی و فهرست و کتب شیخ صدوق از آن یاد شده همان است که نجاشی گفته است.زیرا نجاشی می گوید و كتابه يختلط بكتاب أبيه، لأنّه يروى كتاب أبيه عنه؛ فربما نسب إلى أبيه، و ربما نسب إليه‏. در حالی که همانطور که در مشیخه ی فقیه آمده راوی از او ابان بن عثمان است و در فهرست راوی کتاب القاسم بن إسماعيل است.
لذا به نظر حقیر اتحاد این دو اشتباه است و اساسا کسی که در کتب کلینی،صدوق و طوسی آمده است، مهمل به حساب می آید.
پاسخ
#3
مساله اتحاد و عدم اتحاد این دو نفر در جای خود محل بحث خواهد بود. اما حداقل از نظر سازندگان این دو نرم افزار این دو عنوان یکی بوده اند.
پاسخ
#4
حاصل برخی تتبعات خدمت دوستان گزارش می شود:
مرحوم نجاشی در کتاب خود می فرمایند:
نقل قول:يحيى بن العلاء البجلي الرازي

أبو جعفر ثقة أصله كوفي. له كتاب يرويه جماعة أخبرنا أحمد بن عبد الواحد قال: حدثنا عبيد الله بن أحمد قال: حدثنا محمد بن رباح قال: حدثنا إبراهيم بن سليمان قال: حدثنا زكريا بن يحيى عن يحيى بن العلاء بكتابه. (صفحه 444)

نقل قول:جعفر بن يحيى بن العلاء أبو محمد الرازي

ثقة و أبوه أيضا. روى أبوه عن أبي عبد الله عليه السلام و هو أخلط بنا من أبيه و أدخل فينا و كان أبوه يحيى بن العلاء قاضيا بالري. و كتابه يختلط بكتاب أبيه لأنه يروي كتاب أبيه عنه فربما نسب إلى أبيه و ربما نسب إليه. أخبرنا محمد بن محمد بن النعمان قال: حدثنا جعفر بن محمد بن قولويه قال: حدثنا محمد بن أحمد بن سليم الصابوني بمصر قال: حدثنا موسى بن الحسين بن موسى قال: حدثنا جعفر بن يحيى بن العلاء.  (صفحه 126)
مرحوم شیخ در کتاب فهرست این گونه فرموده اند:
نقل قول:يحيى بن أبي العلاء الرازي.

له كتاب. رويناه بهذا الإسناد عن القاسم بن إسماعيل عن يحيى بن أبي العلاء.  (صفحه 504)
و در کتاب رجال خود در ضمن اصحاب امام باقر علیه السلام از عنوان يحيى بن أبي العلاء الرازي‏ (صفحه 149) و اصحاب امام صادق علیه السلام از عنوان يحيى بن العلاء بن خالد البجلي كوفي يقال له: الرازي. (صفحه 321) نام برده است.
مرحوم برقی نیز در ضمن اصحاب امام باقر علیه السلام عنوان يحيى بن أبي العلاء الرازي‏ (صفحه 11) و در ضمن اصحاب امام صادق علیه السلام عنوان يحيى بن العلاء كوفي. (صفحه 31) و در همان جا عنوان يحيى بن أبي العلاء أيضا كوفي. (صفحه 31) را ذکر کرده است.
عده زیادی از علماء معتقد به وحدت دو عنوان یحیی بن ابی العلاء و یحیی بن العلاء هستند و از آنجا که مذکور در روایات کتب اربعه ما نام یحیی بن ابی العلاء موجود است (غیر از یک یا دو مورد که آن هم اختلاف نسخه است) عنوان صحیح را همین دانسته اند و عبارت مرحوم نجاشی را غلط می دانند.
(مناهج الاخیار جلد 2، صفحه 228 و روضة المتقین جلد 3، صفحه 394، و ملاذ الاخیار جلد 16، صفحه 181، و ...)
در مقابل عده ای نیز وحدت را مشکل دانسته اند و حکم به تعدد کرده اند. از جمله مرحوم امام خمینی (کتاب الطهارة جلد 2، صفحه 129 و المکاسب المحرمة جلد 1، صفحه 291) و مرحوم آیت الله خویی (معجم رجال الحدیث جلد 20، صفحه 23 و المعتمد فی شرح المناسک جلد 4، صفحه 226)
مرحوم شیخ صدوق در مشیخه طریق خود به یحیی بن ابی العلاء را ذکر کرده است که راوی از او ابان بن عثمان است (من لایحضره الفقیه جلد 4 صفحه 488)
راوی عمده از او نیز ابان بن عثمان است اگر چه در یک مورد اسحاق بن عمار و در دو مورد جعفر بن بشیر از او نقل روایت کرده اند.
یحیی بن العلاء اگر چه در کتب اربعه روایتی ندارد اما مرحوم شیخ در امالی از او روایاتی را نقل کرده است (9 روایت) که راوی از او در همه آنها احمد بن رزق است.
نکته دیگری که قابل توجه است نقل روایتی است که هم در کافی مذکور است و هم در تهذیب آمده است که سند آن این گونه است:

نقل قول:مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ يَحْيَى الْخُزَاعِيِّ عَنْ أَبِيهِ يَحْيَى بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ (الکافی جلد 5، صفحه 114)

و تهذیب الاحکام جلد 6، صفحه 361 و البته مرحوم صدوق همین روایت را به این صورت نقل کرده است
نقل قول:مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ يَحْيَى الْخُزَاعِيِّ عَنْ أَبِيهِ يَحْيَى بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ  (علل الشرائع جلد 2، صفحه 530)
که به نظر قرینه خوبی بر اتحاد است.
هر چند برنامه درایة النور یحیی بن ابی العلاء الرازی و یحیی بن ابی العلاء الخزاعی را متعدد دانسته است.
حال خوب است دوستان علاوه بر قضاوت در مورد این مطالب، این مساله را نیز مورد بررسی قرار دهند که اگر این دو یک نفر نباشند آیا توثیق یحیی بن ابی العلاء نیز ممکن است؟
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  توثیق محمد بن یحیی الصیرفی حسین بن علی 0 491 25-دي-1401, 19:52
آخرین ارسال: حسین بن علی
  صاحب سر بودن ابو بصیر یحیی الاسدی مسعود عطار منش 0 422 27-خرداد-1401, 21:21
آخرین ارسال: مسعود عطار منش

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان