صحت یا بطلان عقد نکاح

[عالم]

اگر کسی با شناسنامه و کارت پایان خدمت خود به محضر عقد ازدواج مراجعه نماید و به محضر دارد بگوید برای ما عقد بخوان. و البته این شخص مراجعه کننده داماد واقعی نباشد بلکه داماد  برادر اوست که به دلیل مشکل قانونی از قبیل پایان خدمت و... امکان مراجعه به محضر را نداشته است .
حال اگر مراجعه کننده اسم برادر خود را به محضر دار بگوید(مثلا به بهانه اینکه در خانه مرا به اسمی دیگر صدا میکنند) و محضر دار هم برای  همان اسم عقد نکاح بخواند؛ این عقد صحیح است یا خیر؟

[حامد]

به نظر می رسد صحیح نباشد چون محضردار خود را وکیل شخص مراجعه کننده می داند و عقد را نیز در واقع برای او می خواند، اسم شخص نزد محضردار موضوعیتی نداشته و تنها مشیر به موکلش می باشد که در نظر او همین مراجعه کننده است نه شخص ثالثی. بنابراین در واقع اصلا وکالتی برای شخص ثالث شکل نگرفته است تا بخواهد عقد برای او منعقد گردد.

[emameasr]

معلومه که درست نیست. داماد قلابی خودش رو موکل میدونه و اوست که عاقد را وکیل کرده. چه طور ممکنه عقد برای شخص دیگه واقع شه به مجرد اینکه اسم اون طرف رو بگیم. به نظر من اصلا وجهی برای صحت قابل تصور نیست که بخواهیم بحث کنیم درسته یا نه.

[رضا اسکندری]

دقت کنید. خود داماد اصلی از این ماجرا مطلع است و با هماهنگی یکدیگر این کار را کرده اند.
به راحتی می توان تصویر کرد که برادر از طرف داماد واقعی وکیل است تا فردی را برای خواندن عقد برای او وکیل کند. چرا عقد نباید واقع شود؟

[استاد راهنما12 (استاد راهنما)]

به نظر می رسد این مساله تابع قصد عاقد است.
اگر عاقد عقد را برای شخص حاضر خوانده است به صورتی که آن شخص قید برای قصد او بوده است عقد برای هیچ کدام واقع نشده است.
و اگر عاقد عقد را برای کسی که به آن اسم است خوانده است (هر چند به این وصف یا به این خیال که همین فرد حاضر است یا صاحب این شناسنامه است) عقد برای همان فرد اصلی و صاحب اسم منعقد است.

[emameasr]

از ظاهر سوال معلوم است که فرض بر این است که محضردار عقد را برای شخص حاضر خوانده شاهدش این است که بهانه ای که ذکر شده صدا زدن او در خانه به این نام است. پس محضردار برای این شخص حاضر عقد خوانده در نتیجه وجهی برای صحت وجود ندارد. اینکه بگوییم اگر عاقد عقد را برای کسی که به آن اسم است خوانده توجیهی ندارد و یک احتمال بعید است.شما خودتان را محضردار تصور کنید و فرض کنید چنین اتفاقی برایتان افتاده است بعید میدانم اصلا این فکر که عقد را برای اسم خواندم یا شخص به ذهن برسد. معلوم است که قصد عاقد، این شخص حاضر بوده است.

[رضا اسکندری]

در مباحث اثباتی به این راحتی نمی توان اظهار نظر کرد. باید تمام ظواهر و شرایط و قرائن را در نظر گرفت.

[emameasr]

من هم کاری غیر از این انجام ندادم. با در نظر گرفتن ظواهر گفتم مسأله اینگونه است. فکر میکنم نیازی نباشد مسائل ساده را پیچیده کنیم. گاهی این کارها و این احتمال سازی ها ما را از برداشت عرفی دور میکند.