اشکال: حجیت عقل

[امین 69]

...يَا هِشَامُ إِنَّ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حُجَّتَيْنِ حُجَّةً ظَاهِرَةً وَ حُجَّةً بَاطِنَةً فَأَمَّا الظَّاهِرَةُ فَالرُّسُلُ وَ الْأَنْبِيَاءُ وَ الْأَئِمَّةُ ع وَ أَمَّا الْبَاطِنَةُ فَالْعُقُول... . (الكافي     1     15    كتاب العقل و الجهل .....  ص : 10)
 
روایات زیادی از این قبیل در تأیید حکم عقل و حجیت آن وجود دارد. اما باز هم اگر در بحث های اصولی جواب مسئله ای حتّی با بداهت حکم عقلی هم مشخص باشد، بحث را خاتمه نمی دهند.
چرا وقتی حکم به حجیت عقل دادیم، باز هم باید با اشکالات نا واردی همچون: آیا حکم عقل همان حکم شرع است؟ در این موارد به طولانی شدن بیهوده ی بحث دامن بزنیم؟

[محقق رشتی]

یقینا آن بزرگواری از اصولیین که مطلب عقلی را خاتمه نداده و بازهم بحث را ادامه داده است مطلب برایش بدیهی عقلی نبوده است. و این عرض بنده خودش از بدیهیات است و سوال در مورد آن به طولانی شدن بیهوده ی بحث دامن می زند.لذا از دوستان خواهشمندم که به طولانی شدن بیهوده ی مباحث دامن نزنند. باتشکر.

[امین 69]

این مشکل مربوط به این نیست که حتماً حکم عقل بدیهی باشد. در غیر از بدیهیات نیز احکام عقل حجتند و وضع نیز همین گونه است، بنده عرض کردم حتی، نه این که فقط در بدیهیات این گونه باشد.

در ضمن هنوز بحثی شکل نگرفته است که جناب عالی می فرمایید از بیهوده شدن جلوگیری شود. احساس می کنم که با این بیان به اصل موضوعی که بنده گذاشته ام اشکال دارید! اگر این گونه است واضح بفرمایید و به نکته ای که مورد اشکال است تصریح کنید.

در ضمن بنده شخص خاصی را مد نظر نداشته ام و به نظرم این مشکل شمول دارد در بسیاری از مباحث.

[مهاجر]

با سلام
درست است که روایاتی در حجیت عقل وارد شده است اما اولا روایات معارض هم وارد شده است و ثانیا بحث مهم این است که محدوده حجیت عقل کجاست؟ آیا عقل تنها در اصول دین حجیت دارد یا در فروع و اخلاقیات هم حجت است؟ و اگر عقل در فروع هم حجت است در چه مواردی حجت است و ضابطه آن چیست؟ ... همین مباحث است که باعث به وجود آمدن مباحث اصولی درباره عقل شده است.

[امین 69]

سلام بر برادر مهاجر
بعید می دانم روایتی بیابید که حجیت را از حکم قطعی عقل سلب کند! علاوه بر این که روایات موافق مؤید به حکم بدیهی عقل نیز هستند.