امتیاز موضوع:
  • 2 رای - 2.5 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
فرق اطمینان و علم عرفی
#1
در کتاب الفوائد الاصولیه منسوب به شیخ انصاری ص 748 آمده است:
معنى الظن الاطمينانى‏
ثم المراد بالاطمينان فى هذا المقام هو الظن الى حيث يخرج صاحبه من التحيّر و التردّد و الاضطراب بحيث يكون الذهن معه مجبولا على الركون و السكون الى الطرف المظنون، و ان لم يكن بالغا حد العلم‏ العرفى‏ الذى يبلغ بحيث يكون احتمال خلافه ملحقا بالخيالات الوسواسية، و ان لم يرتفع بالمرة حتى يبلغ مرتبة العلم العادى الذى لا يحتمل خلافه عادة و ان امكن عقلا.
فرق اطمینان و علم عرفی چیست؟
پاسخ
 سپاس شده توسط حسین . ، مسعود عطار منش
#2
ممکنست میان اصولیون در معنی اطمینان و علم عرفی اختلاف باشد، اما آنجه از عبارت این قسمت استفاده می شود اینست که اطمینان ظن قوی سکون آور و محرک است اما علم عرفی همان علم های متعارفیست که همه دارند به این معنی که نمی توان از جهت منطقی به آن علم گفت اما احتمال خلاف به قدری موهوم است که کالمعدوم محسوب میشود.
مثال: شما هر روز در ساعت معین به سمت مکان مباحثه خود حرکت می کنید در حالیکه به جهات متعددی ممکن است هم بحث شما اتفاقا در بحث حاضر نباشد، اما ظن قوی شما به حضور او برایتان تحیری حاصل نمی کند، به گونه ای که همین ظن محرک شما برای رفتن به سر بحث می شود.یعنی می توانید احتمال خلاف را کاملا در نظر بگیرید وبرای دیگران هم بیان کنید اما تحیری هم حاصل نشود.
از طرفی مکانی که هر روز برای بحث به آن مراجعه می کنید از جهت منطقی ممکن است مثلا کاملا منهدم شده و قابلیت حضور نداشته باشد. اما این احتمال عرفا به قدری موهوم است که حتی به زبان آوردن آن ممکن است موجبات سخریه دیگران را فراهم کند. یعنی احتمال خلاف اصلا قابل در نظر گرفتن نیست؛ بخلاف صورت اطمینان که در نظر گرفته میشد اما تحیری نمی آورد.
پاسخ
 سپاس شده توسط حسین . ، محمود رفاهی فرد ، سید محسن حائری
#3
به نظر قاصر بنده باید از الفاظ عبور کنیم و  ببینیم واقعا چند جور حالت نفسانی داریم و احکام مربوط به هر یک را بررسی کنیم ، حال ممکن است هر شخصی به نحوی این اسم گذاری کند و شخصی دیگر نحوی دیگر ( لا مشاحّه فی الاصطلاح)
آنچه واقعیت دارد این است که متعلق حالت نفسانی گاهی معلوم است به علم ریاضی و منطقی و عقلی مانند 2+2=4 و گاهی معلوم در این حد از وضوح نیست ولی در عین حال در نزد عموم مردم که از ذهن عادی برخوردارند اصلا احتمال خلافی دیده نمی شود نه اینکه احتمال خلاف میبینند ولی اعتنا نمی کنند و گاهی در نزد مردم احتمال خلاف دیده می شود ولی اعتنا نمی شود .
حال باید دید این سه واقعیت با هر اسمی که برای آن می گذاریم چه حکمی داشته و از چه مرتبه از حجیت برخوردار است .
بنده خیال میکنم قدر مسلم از علم و یقینی که در ادله شرعی آمده صورت اول و دوم است و صورت سوم به دلیل دیده شدن احتمال خلاف در نزد عرف بدان علم گفته نمی شود ولی در عین حال بعید نیست حکماً محلق به علم باشد بدلیل یک بناء عام عقلائی .
بعید نیست در کلام مرحوم شیخ انصاری نیز مراد این باشد که اگر صورت سوم از حالت نفسانی باشد یعنی احتمال خلاف در نزد مردم دیده می شود ولی اعتنا نمی شود این اطمینان بوده و سکون آور است ولی اگر احتمال دیده نمی شود و با تذکر دادن هم ازخیالات وسواسی به شمار می آید این علم عرفی است ؛ البته بنده نتوانستم تفکیک بین علم عادی و علم عرفی را تصویر کنم .
پاسخ
#4
(27-بهمن-1396, 18:58)محمود رفاهی فرد نوشته: در کتاب الفوائد الاصولیه منسوب به شیخ انصاری ص 748 آمده است:
معنى الظن الاطمينانى‏
ثم المراد بالاطمينان فى هذا المقام هو الظن الى حيث يخرج صاحبه من التحيّر و التردّد و الاضطراب بحيث يكون الذهن معه مجبولا على الركون و السكون الى الطرف المظنون، و ان لم يكن بالغا حد العلم‏ العرفى‏ الذى يبلغ بحيث يكون احتمال خلافه ملحقا بالخيالات الوسواسية، و ان لم يرتفع بالمرة حتى يبلغ مرتبة العلم العادى الذى لا يحتمل خلافه عادة و ان امكن عقلا.
فرق اطمینان و علم عرفی چیست؟
چیزی که در این عبارت بیشتر ذهن حقیر رو به خودش مشغول کرده فرق علم عرفی با علم عادی است.
تنها وجهی در فرق این دو به نظرم می رسد این است که در علم عرفی نظر به میزان احتمال است که آنقدر کم است که به منزله خیال و وسواس قلمداد می شود ولی در علم عادی به تعداد افرادی که احتمال می دهند ( و به عبارتی وسواس هستند) نظر دارد و اگر  در قریب به اتفاق افراد این احتمال نباشد علم عادی صدق می کند.
به نظر می رسد که بهتر است این بند از عبارت شیخ ره از یکی از اساتید گرام سوال شود.
پاسخ
#5
عبارت مرحوم شیخ رو به جناب استاد شمس نشان دادم.
حاصل کلام استاد این شد که:
اگر عقلاً منطقا احتمال خلاف نرود :      علم منطقی
اگر عقلاًاحتمال خلاف برود ولی به قدری کم باشد که عقلاءاصلا متوجه آن نباشند :       علم عادی
اگر عقلاء متوجهش میشوند ولی آن قدر ضعیف است که آن را تخیل و غیر واقعی می شمارند:           علم عرفی
و اگر عقلاء آن احتمال را تخیل به حساب نیاورند لکن صرفا به آن عمل نکنند و ترتیب اثر ندهند :       اطمینان.
پاسخ
 سپاس شده توسط سید محمد صادق رضوی ، مسعود عطار منش


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  سؤال:  - ذهن عرفی و تحلیل های اصولی!!! مهدی قنبریان 6 11,586 7-ارديبهشت-1395, 10:56
آخرین ارسال: امین 69

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان