امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
سؤال: احتیاط، موجب علم اجمالی به انجام تکلیف است یا علم تفصیلی؟
#1
مرحوم شیخ انصاری در تنبیه پنجم شبهات محصوره بعد از بیان مطلب اصلی در مورد اضطرار به بعض اطراف علم اجمالی، نکته ای را در مورد انسداد مطرح می کنند. ایشان مطلب را اینگونه آغاز می کنند:
 
ومما ذكرنا تبين: أن مقتضى القاعدة عند انسداد باب العلم التفصيلي بالأحكام الشرعية وعدم وجوب تحصيل العلم الإجمالی فيها بالاحتياط ... ان یرجع ... الی الاحتیاط. (انصاری، فرائد الاصول، ج2، ص246-247)

ایشان می فرمایند با توجه به آنچه ما گفتیم که در موارد اضطرار به بعض اطراف علم اجمالی، اجتناب از بقیه ی اطراف علم اجمالی لازم است (بجز یک مورد خاص) در بحث انسداد هم که یک علم اجمالی (کبیر) به احکام و تکالیف در شرع داریم، و بر فرض، باب علم تفصیلی منسد است و احتیاط در کل هم عسر و حرج دارد، وقتی مقداری از آنها به واسطه ی عمل به ظن از دایره ی علم اجمالی خارج شد، در بقیه باید احتیاط کنیم (مثل فرض خروج موارد اضطرار و باقی ماندن بقیه موارد). بخلاف انسدادی ها که می گویند در بقیه باید به اصول عملیه ای که در آن مورد وجود دارد مراجعه کرد.

سوال این است که مراد ایشان از عدم تحصیل علم اجمالی فیها بالاحتیاط چیست؟ مگر وقتی ما در چیزی احتیاط می کنیم، علم قطعی به انجام تکلیف پیدا نمی کنیم؟
چگونه با احتیاط، علم اجمالی حاصل می شود؟

البته ظاهرا در بعضی نسخه ها این کلمه وجود ندارد ولی طبق نسخه مصحح دارالفکر و همچنین متن موجود در اکثر شروح، این کلمه را دارد.

پیشاپیش از پاسخ و راهنمایی دوستان سپاسگزارم.
(((یا هادی المضلین)))
پاسخ
#2
سلام
برای فهم پاسخ اشکالتان کافی است در مورد اینکه چرا در اولین بحث از مباحث علم اجمالی، بحث امتثال اجمالی را مطرح می‌کنند و این را از مباحث علم اجمالی می‌دانند فکر کنید.
شما وقتی احتیاط می‌کنید به امتثال علم دارید اما علم تفصیلی یا اجمالی؟
علم تفصیلی آن است که در متعلق آن هیچ نوع اجمالی وجود ندارد و وقتی شما نمی‌دانید با چه چیزی امتثال کرده اید یعنی علمتان تفصیلی نیست.
باز هم برای اینکه به ذهن تقریب شود مثال دیگری میزنم. شما علم دارید در شرایط خاصی یا نماز ظهر تمام بر شما واجب است یا نماز ظهر شکسته. در اینجا شما علم تفصیلی دارید یا علم اجمالی؟
فقهاء هم این مورد را از موارد علم اجمالی می‌دانند چون در متعلق علم شما اجمال وجود دارد.
در محل بحث شما هم دقیقا همین طور است. یعنی شما وقتی احتیاط می کنید به امتثال علم پیدا می کنید اما چون متعلق علم شما با تمام مشخصات و خصوصیاتش به صورت تفصیلی روشن نیست لذا از آن به علم اجمالی به امتثال تعبیر می کنند.
بنابراین احتیاط منجر به علم به امتثال می شود اما نه علم تفصیلی بلکه علم اجمالی امیدوارم روشن شده باشد.
در ضمن یک کلمه ای را فرموده اید که مگر وقتی ما در چیزی احتیاط می کنیم علم قطعی به انجام تکلیف پیدا نمی کنیم؟
علم به طور کلی قطع است و احتمال خلاف در آن وجود ندارد و تفاوتی ندارد علم تفصیلی باشد یا علم اجمالی. معنای علم اجمالی این نیست که احتمال خلاف در آن وجود دارد.
پاسخ
#3
در موارد علم اجمالی، عمل مطابق احتیاط، امتثال اجمالی است که سبب علم تفصیلی به موافقت قطعیه میباشد
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  اشکال:  توجیه دوم مرحوم شیخ درموارد مخالفت با علم تفصیلی متولد از علم اجمالی مستلزم تصویب است مخبریان 1 180 2-دي-1401, 14:44
آخرین ارسال: مخبریان
  خروج از محل ابتلا، شرط اصل تکلیف یا شرط تنجز در کلام شیخ؟ alisoleimani 0 245 22-آذر-1401, 23:49
آخرین ارسال: alisoleimani
  سؤال:  آیاتنافی درکلمات شیخ درتقدیم دلیل احتیاط یابراءت وجوددارد؟ عادل 1 5,349 2-اسفند-1393, 21:20
آخرین ارسال: رضا اسکندری
  سؤال:  ارتباط عدم معذوریت جاهل و قبح تکلیف غافل؟ رضا اسکندری 0 3,580 24-آبان-1393, 19:35
آخرین ارسال: رضا اسکندری
  سؤال:  آیا مرحوم شیخ بین اصالة الحظر و اصل احتیاط خلط کرده اند؟ رضا اسکندری 0 3,875 19-آبان-1393, 19:14
آخرین ارسال: رضا اسکندری
  سؤال:  نظر شیخ در مورد علم اجمالی محمد 68 1 4,737 11-ارديبهشت-1393, 09:12
آخرین ارسال: محمد 68

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان