امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
بررسی شمولیت اسناد مشیخه فقیه نسبت به روی عن فلان!!
#1
 بعضی  اشکال کرده اند در شمول أسناد مشیخه فقیه نسبت به مواردی که صدوق در فقیه می گوید روی عن فلان و می فرمایند که انصافا انسان تردید می کند که آن أسناد شامل این موارد بشود
ولی به نظر ما این تردید وجهی ندارد و جمله «ما کان فیه عن محمد بن حکیم» چرا شامل نشود نسبت به این حدیثی که می گوید و روی عن محمد بن الحکیم؟!
علاوه بر آن همانطور که آقای سیستانی و آقای زنجانی هم مطرح کرده اند ترتیب ذکر أسناد در مشیخه فقیه بر اساس ترتیب احادیث خود فقیه است ودر متن کتاب به جائی می رسیم که اولین حدیث از یک شخص به لسان و روی عن فلان هست. که بر اساس همان ترتیب در مشیخه تهذیب گفته و ما کان فیه عن فلان خب طبق این ترتیب می فهمیم که جمله «و ما کان فیه عن فلان» شامل اسناد روی عن فلان می شود و نهایتا باید بگوییم اینکه گاهی صدوق می گوید روی فلان و گاهی می گوید روی عن فلان تفنن در تعبیر است.
پاسخ
 سپاس شده توسط مسعود عطار منش
#2
در تکمیل فرمایش دوست عزیز (فقه جواهری) عرض می کنم که علاوه بر این نکته که ذکر فرمودید روش دیگری هم برای کشف این مطلب وجود دارد که گمان میکنم استاد سیدجواد شبیری بدان اشاره نمودند و آن عبارت است از این که وقتی به من لا یحضره الفقیه مراجعه میکنیم می بینیم ، روایت مرحوم صدوق از بعضی از روات ، تنها با  تعبیر روی عن فلان و به شکل مجهول آمده و در عین حال در مشیخه ، طریق به آنها ذکر شده است و این یعنی طرق موجود در مشیخه شامل این گونه عناوین نیز می شود .
پاسخ
 سپاس شده توسط فقه جواهری
#3
این اشکال را آقای خویی در بعضی از بحث های فقهی خودشان مطرح کرده اند:
أمّا السند: فبمناقشة كبرويّة غير مختصّة بالمقام، وهي أنّ الشيخ الصدوق(قدس سره) ذكر في مشيخة الفقيه طريقه إلى جملة ممّن روى عنه في كتابه، منهم: ابن بزيع المزبور، فقال: وما كان فيه عن محمّد بن إسماعيل بن بزيع فقد رويته عن محمّد بن الحسن(رضي اللََّه عنه)، عن محمّد بن الحسن الصفّار، عن أحمد بن محمّد بن عيسى، عن محمّد بن إسماعيل بن بزيع‏. وطريقه إليه صحيح.
إنّما الكلام في أنّ هذه الطرق التي يذكرها إلى هؤلاء الرجال هل تختصّ بمن يروي بنفسه عنه مثل أن يقول: روى محمّد بن إسماعيل بن بزيع، أو روى عبد اللََّه بن سنان أو أنّها تعمّ مطلق الرواية عنهم ولو لم يسند بنفسه تلك الرواية إلى الراوي، بل أسندها إلى راوٍ مجهول عنه، مثل أن يقول: روى بعض أصحابنا عن عبد اللََّه بن سنان، أو روي عن ابن سنان، ونحو ذلك ممّا لم يتضمّن إسناده بنفسه إلى ذلك الراوي؟ والمتيقّن إرادته من تلك الطرق هو الأوّل.
وأمّا شموله للثاني بحيث يعمّ ما لو عثر على رواية في كتاب عن شخص مجهول فعبّر بقوله: روى بعض أصحابنا عن فلان، أو روي عن فلان فمشكل جدّاً، بل لا يبعد الجزم بالعدم، إذ لا يكاد يساعده التعبير في المشيخة بقوله: فقد رويته عن فلان كما لا يخفى. فهو ملحق بالمرسل.
وحيث إنّ روايتنا هذه مذكورة في الفقيه بصيغة المجهول حيث قال(قدس سره): وروي عن محمّد بن إسماعيل، فهي غير مشمولة للطريق المذكور في المشيخة عنه، بل هي مرسلة تسقط عن درجة الاعتبار. موسوعة ج ٢٢ ص ٢٠٦
آقای سیستانی کلام ایشان را در تقریرات القواعد الفقهية ص ٣٦٨ مناقشه میکنند.
همچنین خود مرحوم آقای خویی در جاهای دیگر این نوع از روایات را معتبر میدانند مثلا در مباني تکملة المنهاج ج 1 ص 15
پاسخ
#4
آقای صدر در اشکال به سند روایت اسحاق بن عمار در بحث استصحاب فرمودند:
«مرحوم صدوق این روایت را با تعبیر «رُوی عن إسحاق بن عمّار» نقل نموده است و طرق مذکور در مشیخه فقیه شامل چنین روایاتی که با این تعبیر در متن فقیه نقل شده اند، نمی شود، بنابراین این روایت معتبر نخواهد بود
استاد شهیدی در پاسخ فرمودند: به نظر ما طرق مشیخه شامل این روایات می باشدبه شاهد اینکه:
 «ما چهار مورد را در مشیخه فقیه یافتیم که مرحوم صدوق طرقی به چهار راوی ذکر می کند، در حالی که روایاتی که از این افراد در متن فقیه ذکر شده است، به تعبیر «رَوی فلان» نمی باشد؛ در دو مورد از 4 مورد با تعبیر «رُوی عن فلان» می باشد:
 1. مصعب بن یزید الأنصاری؛ متن فقیه (رُوی عن مصعب بن یزید الأنصاری)/ مشیخه (و ما کان عن مصعب بن یزید الأنصاری صاحب أمیر المؤمنین فقد رویته)
 2. یاسر الخادم؛ متن فقیه (رُوی عن یاسر الخادم)/ مشیخه (و ما رویته عن یاسر الخادم فقد رویته)
 و در دو مورد از تعبیری مشابه آن استفاده شده است:
 1. الفضل بن أبی قرّة السّمندی؛ در بعض موارد در متن فقیه با تعبیر (رُوی عن الفضل بن أبی قرّة) و در موردی با این تعبیر (رَوَى شَرِيفُ بْنُ سَابِقٍ التَّفْلِيسِيُّ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ أَبِي قُرَّةَ السَّمَنْدِيِّ الْكُوفِي)‌ از او نقل روایت نموده است، و واضح است که این تعبیر دوم نیز تفاوتی با تعبیر أوّل ندارد و اینچنین نیست که دالّ بر روایت صدوق از او باشد، بنابراین اگر اشکالی در شمول طریق مشیخه نسبت به مثل تعبیر أوّل باشد، این اشکال در مورد تعبیر دوم نیز جاری خواهد بود، در حالی که مرحوم صدوق در مورد این راوی در مشیخه فرموده است: (و ما کان عن الفضل بن أبی قرّة فقد رویته).
 2. عیسی بن أبی منصور؛ در موردی با تعبیر (رُوی عن عیسی بن أبی منصور) و در مورد دیگر با تعبیر (روی ابن مسکان عن عیسی بن أبی منصور) از او نقل روایت نموده است، در حالی که در طریق مشیخه به او فرموده است: (و ما کان عن عیسی بن أبی منصور فقد رویته).
 و با توجّه به حساب احتمالات، احتمال اشتباه صدوق در این 4 مورد بعید می باشد.
پاسخ
#5
برای مشاهده ی این بحث به شکلی کلی تر و تفصیلی تر، مراجعه کنید به قسمت "درباره درایۀ النور" در صفحه ی آغازین برنامه درایۀ النور، قسمت "برنامه"، ذیل عنوان مشیخه ی فقیه  (نوشته استاد شبیری)
استاد شهیدی نیز پس از طرح مساله ی ترتیب مشیخه ی فقیه چنین گفتند:
"این مطلبی است که آقای سیستانی هم در بحث قاعده ید ملتفت بودند و مطرح کردند،‌ هم آقای حاج سید جواد آقازاده آقای زنجانی این مطلب را ملتفت شدند و مطلب درستی هم هست" (جلسه 23 صلاۀ، 1400/8/16)
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  توضیح:  مراد از ابوبصیر در اسناد روایات haqiqi.1410 0 296 20-آبان-1402, 15:23
آخرین ارسال: haqiqi.1410
  نظر استاد شبیری درباره لزوم بررسی طرق به کتب محمود رفاهی فرد 1 631 17-بهمن-1400, 11:01
آخرین ارسال: محمود رفاهی فرد
  بررسی دو اشکال در مورد استناد به استثناء ابن ولید برای اثبات وثاقت محمود رفاهی فرد 0 274 27-دي-1400, 14:24
آخرین ارسال: محمود رفاهی فرد
  استدراک آیت الله شبیری نسبت به رساله ی عددیه شیخ مفید عرفان عزیزی 0 1,048 17-فروردين-1399, 11:58
آخرین ارسال: عرفان عزیزی
  شواهد تشریفاتی بودن اسناد صاحب وسائل مهدی منصوری 0 1,006 27-اسفند-1398, 11:25
آخرین ارسال: مهدی منصوری
  ادله ی لزوم بررسی طرق به صاحبان کتب عرفان عزیزی 0 921 30-دي-1398, 08:53
آخرین ارسال: عرفان عزیزی
  نکته علمی:  بررسی نظر استاد سید محمود مددی در مورد حدسی یا حسی بودن قول رجالی 89194 5 6,852 10-ارديبهشت-1397, 00:03
آخرین ارسال: هادی
  «رجال»  بررسی وثاقت وهب بن وهب فقه جواهری 2 3,881 7-بهمن-1396, 21:11
آخرین ارسال: حسین بن علی
Lightbulb انتشار نرم افزار اسناد شیخ صدوق اعلایی 1 4,832 21-اسفند-1394, 11:38
آخرین ارسال: اشکذری

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان