30-آذر-1400, 09:16
مرحوم نایینی در ضمن بحث مقدمات مفوته فرموده‌اند گاهی قدرت مأخوذ در خطاب شرعی همان قدرت با حدود عقلی است (در ملاک نقشی ندارد و صرفا از باب قبح تکلیف عاجز موجب عدم شمول خطاب است) و برای اثبات آن فرموده‌اند این مطلب مستفاد آیه شریفه به ضمیمه برخی روایات صحیح است.
هر دو مقرر ایشان (مرحوم کاظمی و مرحوم آقای خویی) گفته‌اند چنین روایتی وجود ندارد و بلکه مرحوم آقای خویی گفتند من از مرحوم نایینی سوال کردم و ایشان گفت که اشتباه کردم و چنین روایتی وجود ندارد.
اما به نظر حضرت استاد دو روایت وجود دارد که دلیل مرحوم نایینی است و احتمالا ایشان بعدا از آن غفلت کرده‌اند.
یکی روایت صحیحه محمد بن مسلم است:
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِيعاً عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ حَرِيزٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ أَجْنَبَ فِي السَّفَرِ وَ لَمْ يَجِدْ إِلَّا الثَّلْجَ أَوْ مَاءً جَامِداً فَقَالَ هُوَ بِمَنْزِلَةِ الضَّرُورَةِ يَتَيَمَّمُ وَ لَا أَرَى أَنْ يَعُودَ إِلَى هَذِهِ الْأَرْضِ الَّتِي تُوبِقُ دِينَهُ. (الکافی، جلد ۳، صفحه ۶۷)
و دیگری روایت دیگری از او است:
مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَحْبُوب عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ الْعَلَاءِ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الرَّجُلِ يُقِيمُ بِالْبِلَادِ الْأَشْهُرَ لَيْسَ فِيهَا مَاءٌ مِنْ أَجْلِ الْمَرَاعِي وَ صَلَاحِ الْإِبِلِ قَالَ لَا. (تهذیب الاحکام، جلد ۱، صفحه ۴۰۵)
از نظر حضرت استاد مفاد این دو روایت این است که قدرت و تمکن مأخوذ در آیه شریفه وضو، همان قدرت به حدود عقلی است.