2-بهمن-1401, 12:11
مرحوم شیخ صدوق در کتاب اعتقادات خود، بسیاری از روایات بلکه همه ی روایات طبی را توجیه می فرماید و از اطلاق بسیاری را منصرف به مورد خاصی میداند. آیا توجیهات ایشان دلیل خاصی دارد و ایشان رویکرد خاصی داشته اند؟
نقل قول:قال الشیخ أبو جعفر -رضی اللّه عنه-: اعتقادنا فی الأخبار الواردة فی الطب أنّها علی وجوه:
منها: ما قیل علی هواء مکّة و المدینة، فلا یجوز استعماله فی سائر الأهویة. و
منها: ما اخبر به العالم-علیه السّلام-علی ما عرف من طبع السائل و لم یتعد موضعه، إذ کان أعرف بطبعه منه.
و منها: ما دلّسه المخالفون فی الکتب لتقبیح صورة المذهب عند الناس. و منها: ما وقع فیه سهو من ناقله [۱] .
و منها: ما حفظ بعضه و نسی بعضه.
۱۶- وَ مَا رُوِیَ فِی اَلْعَسَلِ أَنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ [۲] فهو صحیح، و معناه أنّه شفاء من کل داء بارد.
۱۶- وَ مَا رُوِیَ فِی اَلاِسْتِنْجَاءِ بِالْمَاءِ اَلْبَارِدِ لِصَاحِبِ اَلْبَوَاسِیرِ [۳] فإنّ ذلک إذا کان
بواسیره من حرارة.
۱۶- وَ مَا رُوِیَ فِی اَلْبَاذَنْجَانِ مِنَ اَلشِّفَاءِ
[۱]
فإنّه فی وقت ادراک الرطب لمن یأکل الرطب، دون غیره من سائر الأوقات [۲] . و أمّا أدویة العلل الصحیحة عن الأئمّة -علیهم السّلام-فهی آیات القرآن و سوره و الأدعیة علی حسب ما وردت به الآثار [۳] بالأسانید القویة و الطرق الصحیحة.
۶- وَ قَالَ اَلصَّادِقُ -عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ-: «کَانَ فِیمَا مَضَی یُسَمَّی اَلطَّبِیبُ: اَلْمُعَالِجَ، فَقَالَ مُوسَی -عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ-: یَا رَبِّ، مِمَّنِ اَلدَّاءُ؟ فَقَالَ: مِنِّی یَا مُوسَی. قَالَ: یَا رَبِّ، فَمِمَّنِ اَلدَّوَاءُ؟ فَقَالَ: مِنِّی. قَالَ: فَمَا یَصْنَعُ اَلنَّاسُ بِالْمُعَالِجِ؟ فَقَالَ: یطیب [تَطِیبُ] أَنْفُسُهُمْ بِذَلِکَ، فَسُمِّیَ اَلطَّبِیبُ لِذَلِکَ» [۴] . و أصل الطب التداوی.
۱۶- وَ کَانَ دَاوُدُ -عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ-تَنْبُتُ فِی مِحْرَابِهِ فِی کُلِّ یَوْمٍ حَشِیشَةٌ، فَتَقُولُ: خُذْنِی فَإِنِّی أَصْلُحُ لِکَذَا وَ کَذَا، فَرَأَی آخِرَ عُمُرِهِ حَشِیشَةً نَبَتَتْ فِی مِحْرَابِهِ، فَقَالَ لَهَا: مَا اِسْمُکِ، فَقَالَتْ: أَنَا الخروبیة [اَلْخُرْنُوبَةُ] [۵] فَقَالَ دَاوُدُ -عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ-: خَرِبَ اَلْمِحْرَابُ، فَلَمْ یَنْبُتْ فِیهِ شَیْءٌ بَعْدَ ذَلِکَ».
۱۴- وَ قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ: «مَنْ لَمْ تَشْفِهِ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ فَلاَ شَفَاهُ اَللَّهُ تَعَالَی» [۶] .
----------
[۱]: ۱) العبارة بأکملها لیست فی م، ق، س، و أثبتناها من ج و بحار الأنوار ۶۲: ۶۴، و قد تقرأ فی ر-إذ کتبت فی الهامش-: ما وقع و هم فیه و سهو من ناقله.
[۲]: ۲) رواه مسندا المصنّف فی الخصال ۲: ۶۲۳ باب حدیث الأربعمائة ح ۱۰.
[۳]: ۳) المصدر السابق ص ۶۱۲.
[۱]: ۱) المحاسن: ۵۲۵ باب الباذنجان ح ۷۵۵.
[۲]: ۲) فی س: الآفات.
[۳]: ۳) فی هامش ر: الأخبار.
[۴]: ۴) رواه مسندا المصنّف فی علل الشرائع: ۵۲۵ ح ۱، و الکلینی فی الکافی ۸: ۸۸ ح ۵۲. و فی ق، ر: فسمّی الطبیب طبیبا لذلک.
[۵]: ۵) فی بعض النسخ: الخرنوبة.
[۶]: ۶) نحوه رواه مسندا الکلینی فی الکافی ۲: ۴۵۸ باب فضل القرآن ح ۲۲.