+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد گنجی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=23)
+---- موضوع: مهمل بودن امر اول در بحث تعبدی و توصلی (/showthread.php?tid=1382)
مهمل بودن امر اول در بحث تعبدی و توصلی - خیشه - 12-اسفند-1397
در بحث تعبدی و توصلی یک بحثی وجود دارد که آیا جعل اول مهمل است یا نه؟ مرحوم نائینی میفرماید باید جعل اول مهمل باشد. مثلا جعل صلات نسبت به قصد امر و عدم قصد امر باید مهمل باشد. بعد شارع با متمم الجعل آن را از اهمال خارج میکند. مرحوم خویی میفرماید معنا ندارد که جعل اول مهمل باشد. زیرا اولا احکام تابع غرض هستند و غرض هم یا در حصه خاصی است که باید مقید باشد و یا در مطلق است که جعل باید مطلق باشد. لذا اهمال معنا ندارد. ثانیا اهمال درجعل به این معنا است که شارع نسبت به اطلاق و تقیید حکمش جاهل باشد. در حالی که نگفتنی است.
این مطلب به صورت پراکنده در چند جلسه از درس خارج اصول استاد گنجی مطرح شده
RE: مهمل بودن امر اول در بحث تعبدی و توصلی - سید محسن حائری - 12-اسفند-1397
اصل فرمایش ایشان که جعل معنا ندارد نسبت به یک قید مهمل باشد وجیه است. اما ارتباطش با جهل شارع چیست؟ اگر جعل امری اختیاری است و (بالفرض) امکان اهمال در آن وجود داشته باشد، مولی اختیارا جعلش را مهمل می‌گذارد، ولو عالم است که چه چیزی را در نهایت از مکلف (به ضمیمه‌ی متمم الجعل) خواهد خواست.
RE: مهمل بودن امر اول در بحث تعبدی و توصلی - خیشه - 13-اسفند-1397
منظور مرحوم نائینی از جعل مهمل این است که حتی خود قانون گذار هم نمیداند که جعلش مطلق است یا مقید است. یعنی اگر از او بپرسی که جعلش مطلق است میگوید معلوم نیست یا جعلش مقید است میگوید معلوم نیست یا میگوید حتما مقیدا است ولی هنوز قیدش معلوم نیست. پس جهل نسبت به جعل به خود جاعلش نیز سرایت میکند.
اما این که گفتید غرض یا در مقید است یا در مطلق است و این ادعا وجیه است، گفته میشود که مرحوم نائینی میفرماید یک شق ثالثی وجود دارد و ان اهمال است یعنی نه مطلق است و نه مقیداست. بلکه مهمل است. بعدا آن اهمال را با متممالجعل درست میکند
RE: مهمل بودن امر اول در بحث تعبدی و توصلی - مسعود عطار منش - 14-اسفند-1397
fبه نظر می رسد به ثبوت و اثبات خلط شده است . آنچه معنا ندارد اهمال در مقام ثبوت و آنچه می تواند مهمل باشد مقام اثبات و تبیین ثبوت است که اتفاقا به نظر میرسد همین مرحلل اثبات است که برای ما مکلفین مورد توجه است و باید برری شود لذا به نظر فرمایش مرحوم نائینی باتوجه به آنجه برای ما اهمیت دارد(مقام اثبات) صحیح باشد .
RE: مهمل بودن امر اول در بحث تعبدی و توصلی - خیشه - 14-اسفند-1397
کل این بحث در مورد مقام ثبوت است. در مقام اثبات که مرحوم خویی و مرحوم نائینی قائل به ملکه و عدم ملکه هستند. به نظر استاد ادعای مرحوم نائینی موافق با ارتکاز است و یک روش قانون گذاری است
RE: مهمل بودن امر اول در بحث تعبدی و توصلی - مسعود عطار منش - 21-اسفند-1397
(14-اسفند-1397, 20:39)خیشه نوشته: کل این بحث در مورد مقام ثبوت است. در مقام اثبات که مرحوم خویی و مرحوم نائینی قائل به ملکه و عدم ملکه هستند. به نظر استاد ادعای مرحوم نائینی موافق با ارتکاز است و یک روش قانون گذاری است
روح قانون اراده قانون گذار است نه جعل او چون اراده است که منشأ حکم عقل به لزوم امتثال است چه جعلی باشد چه نباشد و همینطور اگر جعلی باشد بدون این که اراده پشتش باشد نیز لازم الامتثال نیست لذا باید آن چیزی را در نظر گرفت که روح و جوهرۀ تکلیف است .
و من هنا یظهر تکلیف نمیتواند در عالم ثبوت مهمل باشد چون مولای حکیم و علیم و ملتفت به تمام قیود و نکات مربوط به حکم یا اراده مطلق دارد یا مقید و اراده مهمل در نفس او بی معناست . بله در موالی عرفی ممکن است مولا چون نسبت به برخی قیود علم ندارد بگوید فعلا بدان که فلان چیز فی الجمله واجب است بدون این که اطلاق یا تقیید ثابت شود ولی به محض التفات کما هو المفروض در مورد شارع حکیم اهمال در او معنا ندارد .