+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=9)
+---- انجمن: فقه استاد شهیدی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=14)
+---- موضوع: حکم نماز در خانه کسانی که غذا خوردن در خانه آنها اجازه نمی خواهد (/showthread.php?tid=1793)
حکم نماز در خانه کسانی که غذا خوردن در خانه آنها اجازه نمی خواهد - هادی اسکندری - 11-بهمن-1398
حکم نماز در خانه مذکورین در آیه
آیه ۶۰ سوره‌ی مبارکه‌ی نور ﴿لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَ لاَ عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لاَ عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَ لاَ عَلَى أَنْفُسِكُمْ أَنْ تَأْكُلُوا مِنْ بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالاَتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُمْ مَفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَأْكُلُوا جَمِيعاً أَوْ أَشْتَاتاً فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتاً فَسَلِّمُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ﴾ اکل از بیوت مذکورین در آیه‌ی شریفه را تجویز کرده است. حال سؤال این است که آيا می‌توان به استناد این آیه شریفه، نماز در بیوت ایشان را نیز تجویز نمود؟
مرحوم بروجردی قائلند اذن در أکل تلازمی با اذن به نماز خواندن ندارد؛ مگر این که ظاهر حال مالک، رضایت به نماز در منزل باشد.
مرحوم داماد فرموده اند: بین جواز أکل و تصرفات یسیره ملازمه عرفیه وجود دارد و لذا چند رکعت نماز خواندن اشکال ندارد، ولی نمی تواند به مدت زیاد مشغول خواندن نماز استیجاری یا نماز جعفر طیار شود.
به نظر استاد شهیدی انصاف آن است که حق با مرحوم داماد است؛ فلذا ملازمه‌ای بین جواز أکل و تصرفات غیر یسیره وجود ندارد. لذا این‌که سید یزدی به طور مطلق نماز در بیوت مذکورین را تجویز کرده‌اند و برخی از فقهاء از جمله محقق خوئی نیز این مطلب را تأیید کرده‌اند، صحیح نیست.
کما این‌که واضح نیست آیه‌ی شریفه، غذا خوردنی که مدت زمان بسیاری را در برمی‌گیرد را شامل شود؛ فلذا شخص نمی‌تواند به استناد آیه‌ی شریفه از اول صبح تا ظهر آبگوشت بار بگذارد، یا از بعد ظهر تا شب وعده شام را تهیه کرده و اجاق را روشن کند؛ چرا که جواز اکل ملازمه با روشن کردن اجاق و مصرف هیزم به مدت طولانی ندارد و تنها دلالت بر جواز تصرفات یسیره می‌کند.
و أما استاد شهیدی استدلال مرحوم خویی و عده ای از بزرگان به این‌که: «تجویز أکلی که موجب اتلاف مال است به طریق اولی دلالت بر تجویز تصرفات غیر از أکل -مثل جلوس و نماز- که سبب اتلاف مال نیست، دارد»، را ناتمام می‌دانند؛ چرا که هر چند نماز و جلوس موجب اتلاف مال نیست و أکل موجب اتلاف مال است، ولی أکل اتلافی است که موجب رهایی دیگران از گرسنگی و سیر شدن دیگران می شود و لذا شاید أکل، خصوصیت داشته باشد. فلذا استدلال صحیح همان ملازمه عرفیه بین جواز أکل و جواز تصرفات یسیره وجود دارد.