تنجیز وصف مجعول واقع میشود و نه جعل - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17) +--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20) +---- انجمن: اصول استاد سیدمحمود مددی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=44) +---- موضوع: تنجیز وصف مجعول واقع میشود و نه جعل (/showthread.php?tid=2678) |
تنجیز وصف مجعول واقع میشود و نه جعل - مخبریان - 14-آذر-1401 وجوب و حرمت:
هر تکلیف فعلی: یا منجز است یا غیر منجز است. تکلیف فعلیِ منجز یعنی تکلیفی که به خاطر مخالفتش، استحقاق عقوبت وجود دارد. مثلاً آبی اینجاست که واقعاً نجس است. شرب این آب بر انسان حرمت فعلی دارد. این حرمت یا منجز است یا غیر منجز: اگر اماره یا اصل مؤمنی (مانند خبر ثقه بر طهارت یا استصحاب طهارت آب یا قاعدهی طهارت) وجود داشته باشد، حرمت فعلی، غیر منجز است و اگر مؤمّنی نباشد (مانند خبر ثقه بر نجاست یا استصحاب نجاست آب) حرمتِ فعلی منجز است؛ یعنی در شرب آن استحقاق عقوبت وجود دارد و معنای استحقاق عقوبت این است که عقوبت عبد توسط مولا قبیح نیست. تنجز فقط و فقط وصف تکلیف فعلی است و تکلیف فعلی هم فقط و فقط دو تاست: وجوب فعلی و حرمت فعلی. فعلیت تکلیف دائر مدار وجود موضوع تکلیف در خارج است و تنجز تکلیف دائر مدار قیام منجِّز بر آن تکلیف است. در واقع تکلیف فعلی خود به خود منجز نمیشود، بلکه تنجیز همواره به یک منجِّز نیاز دارد. بر این اساس با عدم قیام منجِّز، تکلیف از تنجیز خارج میشود و برای خروج از تنجیز لازم نیست که حتماً مؤمّنی وجود شود. ____________________________________
برگرفته از دروس خارج اصول فقه استاد سید محمود مددی، مباحث قطع، جلسهٔ ۱، ۶ شهریور ۱۴۰۱.
RE: تنجیز تنها وصف مجعول واقع میشود نه جعل - خیشه - 19-آذر-1401 نسبت به اون قسمتی که فرمودند به حکم جزئی فعلی گفته میشود و میفرمایند تا زمانی که موضوع به فعلیت نرسد حکم به فعلیت نمیرسد، من یک سوالی دارم و ان این است که فعلیت یعنی خواستن و نخواستن مولا. گاهی اوقات این خواستن با فرض موضوع محقق میشود. مثلا شرب خمر حرام است. واقعا میخواهد این حکم را که از مکلف صادر نشود ولی هنوز خمر در خارج به مرحله نخوردن مکلف نرسیده است.این مرحله را استاد چه مینامند؟ RE: تنجیز تنها وصف مجعول واقع میشود نه جعل - مخبریان - 23-آذر-1401 استاد سلسله مراحل حکم را قبول دارند. (البته تاکنون بحث مفصلی دربارهی مرحلهٔ مفسده و مصلحت و حب و بغض نشده است؛ اما جعل، فعلیت و تنجز را قبول دارند) برای هر یک از سه مرحلهٔ جعل، فعلیت و تنجز تعریف روشنی وجود دارد:
نکتهای که استاد توضیح دادند، این است که تنجز، صفت برای تکلیف فعلی شده، واقع میشود (که به آن مجعول میگویند) و صحیح نیست (یا حتی معنا ندارد) که دربارهٔ تنجز جعل (حکم کلی) بدون توجه به تحقق موضوع آن در خارج صحبت کنیم. در واقع نسبت به جعل مسئولیتی وجود ندارد و تنها نسبت به مصادیق آن مسئولیت وجود دارد؛ لذا تا خمری در خارج محقق نشده باشد، شارع طلب بالفعلی ندارد. |