مباحثه، تالار علمی فقاهت
طرح یک اشکال نسبت به پدیدۀ وضع استعمالی و پاسخ محقق خراسانی به آن - نسخه قابل چاپ

+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد سیدمحمدجواد شبیری (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=25)
+---- موضوع: طرح یک اشکال نسبت به پدیدۀ وضع استعمالی و پاسخ محقق خراسانی به آن (/showthread.php?tid=3208)



طرح یک اشکال نسبت به پدیدۀ وضع استعمالی و پاسخ محقق خراسانی به آن - مسعود عطار منش - 2-دي-1402

درس خارج اصول جلسۀ 11 مورخ 18 مهر 1402
طرح یک اشکال در وضع استعمالی: غلط بودن استعمال به هدف تحقق وضع
محقق خراسانی این بحث را مطرح نموده­ اند که استعمالی که به انگیزۀ شکل­ گیری وضع انجام شود، نه استعمال حقیقی است و نه استعمال مجازی. [1]
استعمال حقیقی نیست چون لفظ در معنای موضوع­ له استعمال نشده است چون هنوز وضعی وجود ندارد تا استعمال در معنای موضوع ­له معنا داشته باشد.
چنین استعمالی، از قبیل استعمال مجازی نیز محسوب نمی ­شود؛ مجازی نبودن آن به دو شکل قابل تقریب است:
1-    تقابل استعمال حقیقی و مجازی، از قبیل تقابل عدم و ملکه است پس استعمال در غیر ما وضع له تنها در جایی که موضوع­ له وجود داشته باشد، استعمال مجازی محسوب می­ شود؛ اما اگر اصلاً موضوع­ له وجود نداشته باشد، عدم استعمال در ما وضع له از قبیل سالبه به انتفای موضوع است لذا به آن استعمال مجازی گفته نمی­ شود.
2-    در استعمال مجازی، وجود علاقه بین معنای حقیقی و معنای مستعمل­ فیه شرط است لذا اگر معنای حقیقی نداشته باشیم، طبعاً علاقۀ بین معنای حقیقی و مستعمل­ فیه نیز نخواهیم داشت.
پاسخ محقق خراسانی: صحیح بودن استعمالی که استحسان طبع دارد
گویا محقق خراسانی بیشتر ناظر به تقریب دوم است. ایشان در پاسخ به اشکال ذکر شده می­ فرماید: در صحت استعمال، وجود علاقه شرط نیست و مجرد استحسان طبع کفایت می­کند بنابراین مشکلی در مسأله نیست.[2]


[1] ر. ک: بحوث في علم الأصول، ج‏1، ص: 101
[2] ر. ک: بحوث في علم الأصول، ج‏1، ص: 101