مباحثه، تالار علمی فقاهت
نکته علمی: امکان اخذ قصد قربت در متعلق امر - نسخه قابل چاپ

+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس سطح (اصولی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=18)
+---- انجمن: کفایه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=33)
+---- موضوع: نکته علمی: امکان اخذ قصد قربت در متعلق امر (/showthread.php?tid=957)



امکان اخذ قصد قربت در متعلق امر - میرزا رضا نائینی - 24-دي-1396

آيا شارع مقدّس میتواند قصد قربت در واجبات تعبّدى را مانند ساير اجزا و شرايط، در مقام انشاء آن امر معتبر كرده باشد يا اينكه عقل، آن را در مأمور به معتبر و دخيل مى‏داند.
آخوند میگوید اشکالاتی در اخذ در متعلق وجود دارد که بیان از دور یا خلف در مقام جعل و تشریع در مقام امتثال می باشد 
اما تشریع در مقام امتثال به این بیان که در قصد قربت باید قصد امتثال امر به ذات العمل شود در حالی که ذات العمل به تنهایی مامور به نیست بلکه ذات العمل مقید به قصد قربت است
واگر بگویید كه ما قصد قربت را به ‏عنوان جزئيّت در مأمور به اخذ نمائيم و بگويم امر، به نماز و قصد قربت، متعلّق شده و هر کدام امر ضمنی دارد نه «بالصّلاة المقيّدة بقصد القربة.»
میگوییم امر ضمنی متولد از امر نفسی ست و حالت فرع و اصل اند وقتی امر نفسی به کل نتوانست مشکل تشریع را حل کند امر ضمنی هم به تبع نمیتواند و امر ضمنی دعوت به متعلق میکند در ضمن دعوت امر به کل الی الکل
در اشکال به این کلام آخوند نقضی آورده اند که اگر صبی روزه بگیرد و قائل به شرعیتش شویم اگر بعد از ظهر آن طفل بالغ شود آن گاه مسلما حکم به وجوب ادامه روزه تا افطار میکنند و این روزه را هم صحیح میدانند در حالی که امر به کل در حق او تام نبود و تنها امر ضمنی به مابقی مانده بود پس امر به کل زمانی دعوت الی الکل میکند که هیچ یک از اعضا موجود نبود ولی وقتی که بعضی موجود بود دیگر به مابقی امر میکند و در کل داعویت تابع حدوث نیست و اگر یک غرضی وجود داشت که رسیدن به آن ولو بدون امر نفسی قابل تامین باشد این امر ضمنی و لو با فرض نبودن امر ضمنی باقی خواهد ماند
 


RE: امکان اخذ قصد قربت در متعلق امر - حسین بن علی - 24-دي-1396

آنچه که در فقه برای صحت عبادت صبی ای که در وسط وقت بالغ شده گفته شده وجود امر به صبی قبل از بلوغ است که الزام آن به جهت حدیث رفع ساقط شده بنابر این تکلیف به صبی در فرض مذکور تکلیف ضمنی نبوده است


RE: امکان اخذ قصد قربت در متعلق امر - حسین بن علی - 24-دي-1396

این مساله در مبحث وقت در عروه مطرح شده است و مرحوم حکیم نیز فرموده اند که اطلاقات تکلیف شامل صبی میشود لکن ترخیص در ترک داشته که در زمان بلوغ زائل میشود

عرفت غير مرة من أن عموم حديث: «رفع القلم عن الصبي حتى يحتلم» بمناسبة وروده في مقام الامتنان، إنما يرفع التكليف و الإلزام لأنه الذي في رفعه الامتنان لا غير، فيكون فعل الصبي كفعل البالغ من جميع الجهات إلا من حيث الإلزام، فإنه غير ملزم به و إن كان واجداً لملاك الإلزام كفعل البالغ، فاذا جاء به الصبي في حال صباه فقد حصل الغرض و سقط الأمر، فلا مجال للامتثال ثانياً. و كذا الحال فيما لو بلغ في أثناء الصلاة.



RE: امکان اخذ قصد قربت در متعلق امر - میرزا رضا نائینی - 26-دي-1396

باید بین مفاد رفع مالایعلمون و رفع القلم عن الصبی تفکیک داد که اولی به لحاظ محذور تصویب رفع را در ناحیه تنجیز قرار میدهیم و لکن در رفع قلم عن الصبی به ظهور عنوان فعلی اش اخذ میکنیم و رفع را از فعلیت حکم میگیریم و لهذا در زمان قبل از بلوغ امری نیست
البته این اشکال به کسانی که غرض را کافی میدانند وارد نیست که هم چنان بعد از نبود امر فعلی لکن با فرض غرض امر نفسی از اول بوده است