در عین تحولات مختلفی که از دوران آغاز غیبت تا کنون در فقه شیعه صورت گرفته و موجب تهذیب مسائل فقهی گردیده است نباید منکر شد کتب فقهی مقدما نیز دارای ویژگی های خاص خود است که ایجاب می کند طالبین اجتهاد از آنها کناره نگیرند. همچنین حلاوت به خصوصی در بیان برخی از این کتب مشاهده می شود که از خلوص آنان سرچشمه می گیرد.
در اینجا سعی می کنم در حد توان به مقداری از خصوصیات کتاب فقیه عظیم الشأن یحیی بن سعید الحلی 601- 690 یعنی الجامع للشرائع اشاره کنم.
این کتاب همچون برخی دیگر از کتب متقدمین فقهیست آمیخته با اخلاق و ادب بندگی که جای جای این کتاب خود را نمودار میسازد؛ به خصوص که این مایه ها را مزین به احادیث نورانی اهل بیت علیهم السلام نیز نموده است.
در باب وضو با ذکر روایتی به ادبی فراموش شده اشاره می کند: سئل علي علیه السلام :أ يتوضأ من فضل وضوء جماعة المسلمين أو من ركو أبيض مخمر؟ فقال : بل من فضل جماعة المسلمين فإن أحب دينكم إلى الله الحنيفية السمحة السهلة.
آداب حمام،خضاب، نوره، مسواک، روغن زدن، مقدار مستحب موی سر و دیگر سنن بهداشتی از جمله نکات جالبیست که در کتاب طهارت بیان شده و البته کتب فقهی امروزی ما از همه اینها خالیست.
در احکام اموات آداب عیادت را ذکر می کند از جمله: ولا عیادة فی وجع العین و المرض فیه تکفیر السیئات! و از جمله فتاوی خاص منقرض شده در این باب اینست که گوید: ولا یجوز لطم الخد و جز الشعر و نتفه ولا بأس بشق الثوب فی موت الوالد و الأخ و لا یحل فی موت الزوجة والولد.
تحفظ به عفت اسلامی را نیز چنین تذکر می دهد که : ویکره...تعزیة الشابة لغیر المحرم
در باب اعتکاف کوید: ویجوز له أن..ویذاکر بالعلم اهله و ینظر فیه بل هو افضل من صلاة التطوع عند جمیع الفقهاء
ارادتش به ساحت ناحیه مقدسه علیه السلم را نیز آنجا ابراز کرده که در انتهای باب حج از محمد بن عثمان عمری نقل می کند: و إن صاحب هذا الأمر ليحضر الموسم كل سنة يرى الناس و يعرفهم و يرونه و لا يعرفونه.
آداب لباس پوشیدن، ذکری برای دفع کثرت سهو (ص 84)، آداب سفر، نماز های مستحبی، ادعیه مختلفه، آداب معاشرت مؤمنین با یکدیگر (ص 123- 124) آداب صدقه و.. همگی در این کتاب یافت می شوند.
به طور کلی این کتاب نه تنها یک رساله عملیه بلکه کتابیست برای زندگی اسلامی...
در اینجا سعی می کنم در حد توان به مقداری از خصوصیات کتاب فقیه عظیم الشأن یحیی بن سعید الحلی 601- 690 یعنی الجامع للشرائع اشاره کنم.
این کتاب همچون برخی دیگر از کتب متقدمین فقهیست آمیخته با اخلاق و ادب بندگی که جای جای این کتاب خود را نمودار میسازد؛ به خصوص که این مایه ها را مزین به احادیث نورانی اهل بیت علیهم السلام نیز نموده است.
در باب وضو با ذکر روایتی به ادبی فراموش شده اشاره می کند: سئل علي علیه السلام :أ يتوضأ من فضل وضوء جماعة المسلمين أو من ركو أبيض مخمر؟ فقال : بل من فضل جماعة المسلمين فإن أحب دينكم إلى الله الحنيفية السمحة السهلة.
آداب حمام،خضاب، نوره، مسواک، روغن زدن، مقدار مستحب موی سر و دیگر سنن بهداشتی از جمله نکات جالبیست که در کتاب طهارت بیان شده و البته کتب فقهی امروزی ما از همه اینها خالیست.
در احکام اموات آداب عیادت را ذکر می کند از جمله: ولا عیادة فی وجع العین و المرض فیه تکفیر السیئات! و از جمله فتاوی خاص منقرض شده در این باب اینست که گوید: ولا یجوز لطم الخد و جز الشعر و نتفه ولا بأس بشق الثوب فی موت الوالد و الأخ و لا یحل فی موت الزوجة والولد.
تحفظ به عفت اسلامی را نیز چنین تذکر می دهد که : ویکره...تعزیة الشابة لغیر المحرم
در باب اعتکاف کوید: ویجوز له أن..ویذاکر بالعلم اهله و ینظر فیه بل هو افضل من صلاة التطوع عند جمیع الفقهاء
ارادتش به ساحت ناحیه مقدسه علیه السلم را نیز آنجا ابراز کرده که در انتهای باب حج از محمد بن عثمان عمری نقل می کند: و إن صاحب هذا الأمر ليحضر الموسم كل سنة يرى الناس و يعرفهم و يرونه و لا يعرفونه.
آداب لباس پوشیدن، ذکری برای دفع کثرت سهو (ص 84)، آداب سفر، نماز های مستحبی، ادعیه مختلفه، آداب معاشرت مؤمنین با یکدیگر (ص 123- 124) آداب صدقه و.. همگی در این کتاب یافت می شوند.
به طور کلی این کتاب نه تنها یک رساله عملیه بلکه کتابیست برای زندگی اسلامی...
