23-اسفند-1396, 20:49
(آخرین تغییر در ارسال: 23-اسفند-1396, 20:52 توسط محمود رفاهی فرد.)
در آیه 231 سوره بقره آمده است ...و لا تمسکوهن ضرارا لتعتدوا....
مرحوم فاضل مقداد در ذیل این عبارت نوشته اند:
وَ لٰا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرٰاراً أي لا تراجعوهنّ إرادة الإضرار بهنّ كالتقصير في النفقة أو المسكن أو لتطويل المدّة في حبالكم، و يكون ذلك مكروها لها. قوله لِتَعْتَدُوا أي لتظلموهنّ بالتطويل عندكم أو بالإلجاء إلى الافتداء بالمهر، و اللّام متعلّقة بالضرار إذ المراد تقييده
ایشان در توضیح آیه کلمه ی اراده را اضافه کرده اند. وجه این زیاده چیست؟
ظاهرا وجهش این است که که ایشان اضرار را اعم از اضرار در آینده(کالتقصیر فی النفقه) و اضراری که بواسطه ی خود امساک رخ می دهد(یعنی با خود رجوع به زن او را اذیت کند(تطویل المده فی حبالکم)) گرفته اند و از سوی دیگر در مفعول له لازم است که با فعل عاملش متحد در وقت باشد لذا اراده را در تقدیر گرفته اند تا حتی در فرضی که اضرار در آینده هست به لحاظ اراده اش مقارن با امساک شود.
اما ظاهر آیه که با ملاحظه ی شان نزول نیز تایید می شود این است که مراد، اضراری است که با خود امساک متحقق می شود نه اضرار در آینده.
اما با این حال، استاد فرمودند که معنای اراده از خود مفعول له برداشت می شود.(یعنی در ضربتک تادیبا درست است که اراده در تقدیر نیست و مراد تادیبی است که با خود ضرب واقع می شود اما معنایی که فهمیده می شود این است که تو را به نیت تادیب زدم)
لذا اگر امساکی به اراده ی اضرار نباشد هرچند مصداق واقعی اضرار باشد مشمول نهی در این آیه نمی شود.(بله از خارج می دانیم هر اضراری حرام است چه فرد قصدی آن و چه فرد قهری آن ولی بحث در مفاد آیه است)
آیا چنین استفاده ای از مفعول له صحیح است؟ و آیا کلمه ی ضرار حتما مفعول له است؟
مرحوم فاضل مقداد در ذیل این عبارت نوشته اند:
وَ لٰا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرٰاراً أي لا تراجعوهنّ إرادة الإضرار بهنّ كالتقصير في النفقة أو المسكن أو لتطويل المدّة في حبالكم، و يكون ذلك مكروها لها. قوله لِتَعْتَدُوا أي لتظلموهنّ بالتطويل عندكم أو بالإلجاء إلى الافتداء بالمهر، و اللّام متعلّقة بالضرار إذ المراد تقييده
ایشان در توضیح آیه کلمه ی اراده را اضافه کرده اند. وجه این زیاده چیست؟
ظاهرا وجهش این است که که ایشان اضرار را اعم از اضرار در آینده(کالتقصیر فی النفقه) و اضراری که بواسطه ی خود امساک رخ می دهد(یعنی با خود رجوع به زن او را اذیت کند(تطویل المده فی حبالکم)) گرفته اند و از سوی دیگر در مفعول له لازم است که با فعل عاملش متحد در وقت باشد لذا اراده را در تقدیر گرفته اند تا حتی در فرضی که اضرار در آینده هست به لحاظ اراده اش مقارن با امساک شود.
اما ظاهر آیه که با ملاحظه ی شان نزول نیز تایید می شود این است که مراد، اضراری است که با خود امساک متحقق می شود نه اضرار در آینده.
اما با این حال، استاد فرمودند که معنای اراده از خود مفعول له برداشت می شود.(یعنی در ضربتک تادیبا درست است که اراده در تقدیر نیست و مراد تادیبی است که با خود ضرب واقع می شود اما معنایی که فهمیده می شود این است که تو را به نیت تادیب زدم)
لذا اگر امساکی به اراده ی اضرار نباشد هرچند مصداق واقعی اضرار باشد مشمول نهی در این آیه نمی شود.(بله از خارج می دانیم هر اضراری حرام است چه فرد قصدی آن و چه فرد قهری آن ولی بحث در مفاد آیه است)
آیا چنین استفاده ای از مفعول له صحیح است؟ و آیا کلمه ی ضرار حتما مفعول له است؟
