16-اسفند-1391, 20:45
با سلام
1: ظاهرا مرحوم اقای صدر برهانی برای ادعای خویش نیاورده اند،
بله همین اشکال بر مشهور هم وارد است، اینکه اقای صدر گفته اند
قبح عقاب بلابیان برای موالی عرفیه است که مولویتشان ذاتی
نیست برخلاف خدا که ذاتی است ولذا مجرد احتمال را هم شامل
میشود، اول کلام است بلکه شاید مشهور هم در همینجا میگویند
دلیل عقلی و وجدانی شما کجاست که مشهور قانع شوند؟ چه کسی
گفته که خدا در مجرد احتمال هم مولویتش وجود دارد؟
2: اشکال دیگر این است که ظاهرا دو طرف برای اثبات مدعای خود
و رد مدعای طرف دیگر تمسک به سیره میکنند ولذا اینجا یک خلطی
بین برائت عقلی و برائت عقلائی میشود، مثلا میگویند چون
خدا مولویتش ذاتی است اگر عقاب بکند عقل جلوی او را نمیگیرد، یا
جلوی او را میگیرد، واضح است که دو طرف این حرف قابل تصدیق نیست
مگر به سیره عقلاء ارجاع داده شود وبگوید عقلاء در اینجا اگر عقاب کند
مشکلی حس نمیکنند.
3: مطلب دیگر ظاهرا خود عقل یا بخوان عقلاء هم حرف مطلقی نمیزنند،
بلکه شاید این تفصیل درست باشد که اگر مولی مستقیما میتوانست به
مخاطبش چیزی بگوید ونگفت اینجا برائت عقلی وجود دارد ولی اگر ما
علم داریم که بسیاری از کلمات مولی به ما نرسیده و ما هم مولی
را نمیبینیم که از او بپرسیم اینجا عقل حکم به حق الطاعة میکند، از
کجا معلوم؟! ... شاید هم تفاصیل دیگری درست باشد که ما روی ان فکر
نکرده ایم.
4: ظاهرا عقل نمیتواند کشف بکند کدام یک از این دو حرف درست است،
در اینجا چه باید کرد؟ ایا اصل طولی بعد از شک، منجزیت احتمال است
ویا عدم منجزیت؟ یعنی عقل میگوید برای ارتکاب باید مجوز داشته باشی
ویا میگوید برای عدم ارتکاب باید دلیل داشته باشی؟ دلیل انهایی که
میگویند دیگر در این فرض هر شکی منجز است چیست؟ کجا عقل میگوید
که شما اگر شک کردی که میتوانی یا خیر و هیچ اصل مرخصی در مرحله
قبل نداشتی دیگر نمیتوانی مرتکب ان فعل شوی؟
بعبارة اخری، همانطور که در صورت شک در مرحله اول نمیتوان حکم به
حق الطاعة کرد، چون بالاخره نفهمیدیم که عقل چه میگوید، در مرحله دوم
هم همینطور واز ان طرف قبح عقاب بلابیان هم همینطور ولذا بنظر میرسد
کلا عقل در این مرحله عقیم خواهد بود وباید به سیره عقلا تمسک کرد.
1: ظاهرا مرحوم اقای صدر برهانی برای ادعای خویش نیاورده اند،
بله همین اشکال بر مشهور هم وارد است، اینکه اقای صدر گفته اند
قبح عقاب بلابیان برای موالی عرفیه است که مولویتشان ذاتی
نیست برخلاف خدا که ذاتی است ولذا مجرد احتمال را هم شامل
میشود، اول کلام است بلکه شاید مشهور هم در همینجا میگویند
دلیل عقلی و وجدانی شما کجاست که مشهور قانع شوند؟ چه کسی
گفته که خدا در مجرد احتمال هم مولویتش وجود دارد؟
2: اشکال دیگر این است که ظاهرا دو طرف برای اثبات مدعای خود
و رد مدعای طرف دیگر تمسک به سیره میکنند ولذا اینجا یک خلطی
بین برائت عقلی و برائت عقلائی میشود، مثلا میگویند چون
خدا مولویتش ذاتی است اگر عقاب بکند عقل جلوی او را نمیگیرد، یا
جلوی او را میگیرد، واضح است که دو طرف این حرف قابل تصدیق نیست
مگر به سیره عقلاء ارجاع داده شود وبگوید عقلاء در اینجا اگر عقاب کند
مشکلی حس نمیکنند.
3: مطلب دیگر ظاهرا خود عقل یا بخوان عقلاء هم حرف مطلقی نمیزنند،
بلکه شاید این تفصیل درست باشد که اگر مولی مستقیما میتوانست به
مخاطبش چیزی بگوید ونگفت اینجا برائت عقلی وجود دارد ولی اگر ما
علم داریم که بسیاری از کلمات مولی به ما نرسیده و ما هم مولی
را نمیبینیم که از او بپرسیم اینجا عقل حکم به حق الطاعة میکند، از
کجا معلوم؟! ... شاید هم تفاصیل دیگری درست باشد که ما روی ان فکر
نکرده ایم.
4: ظاهرا عقل نمیتواند کشف بکند کدام یک از این دو حرف درست است،
در اینجا چه باید کرد؟ ایا اصل طولی بعد از شک، منجزیت احتمال است
ویا عدم منجزیت؟ یعنی عقل میگوید برای ارتکاب باید مجوز داشته باشی
ویا میگوید برای عدم ارتکاب باید دلیل داشته باشی؟ دلیل انهایی که
میگویند دیگر در این فرض هر شکی منجز است چیست؟ کجا عقل میگوید
که شما اگر شک کردی که میتوانی یا خیر و هیچ اصل مرخصی در مرحله
قبل نداشتی دیگر نمیتوانی مرتکب ان فعل شوی؟
بعبارة اخری، همانطور که در صورت شک در مرحله اول نمیتوان حکم به
حق الطاعة کرد، چون بالاخره نفهمیدیم که عقل چه میگوید، در مرحله دوم
هم همینطور واز ان طرف قبح عقاب بلابیان هم همینطور ولذا بنظر میرسد
کلا عقل در این مرحله عقیم خواهد بود وباید به سیره عقلا تمسک کرد.
