12-دي-1398, 11:41
استاد در تاریخ 18\8\98 فرمودند : برخی تصور کرده اند خود شیخ طوسی اصحاب ائمه را از اسناد کتب حدیثی استقصاء کرده است اما این مطلب صحیح نیست و به همین دلیل در تهذیبین، راویانی از اصحاب ائمه ع وجود دارد اما در رجال ذکر نشده اند. فهرست کردن نام راویان موجود در تهذیب، نیازمند کار تتّبعی گسترده ای است که اگر خود شیخ طوسی وارد این کار بزرگ می شد، فرصت این همه تألیفات حیرت انگیز را نداشت. آقا بزرگ تهرانی، الذریعه را از کتابخانه های شخصی و غیر شخصی استقصاء کرده و یک عمر برای تألیف کتاب خود زحمت کشیده است. اما تألیفات موجود از شیخ طوسی در رجال در مقابل سایر تألیفات ایشان، تألیفاتی جزئی است. اکثر تألیفات شیخ طوسی قبل از ایشان هیچ سابقه ای نداشته و هیچ یک از تألیفات ایشان، سلف قابل مقایسه با خود ندارد. حتی النهایه شیخ طوسی که کتاب فقه مأثور است از نظر استیعاب قابل مقایسه با کتب فقه مأثور گذشته مانند مقنعه و جمل العلم و العمل نیست. کتب دیگر ایشان مانند المبسوط و تهذیبین که سابقه در تألیف ندارد، بسیار ابتکاری بوده و حیرت انگیز است.
